Muğla’da toplu taşıma: Çeşit az, fiyat pahalı

Türkiye’de toplu taşıma fiyatlarının en pahalı olduğu illerden birisi Muğla. Peki, Muğla’daki ulaşım sistemi nasıl? Özel sektörün ulaşımdaki payı ne? Ücretsiz ulaşım mümkün mü?

Haber: Yasin Çoban 

Türkiye’de 31 Mart Mahalli İdareler Genel Seçimi’nin ardından ekonomik kriz gerekçe gösterilerek toplu ulaşıma zamlar getirilmeye başlandı. Zam süreci, Muğla‘da başlayarak Antalya ile devam etti.

Muğla’da toplu taşıma ücretleri kartsız 30 TL, kartlı olarak ise öğrenciler için 12,50 TL, siviller için 23 TL oldu. Muğla Büyükşehir Belediyesi, Türkiye’nin en pahalı toplu ulaşım hizmetlerinden birini sağlıyor.

Muğla’da toplu ulaşım, özellikle dolmuşlar olmak üzere özel sektör tarafından işletiliyor. Şehir genelinde 322 farklı güzergahta toplam 282 belediye otobüsü, bin 373 özel toplu taşıma aracı ve 37 havalimanı servis aracı hizmet veriyor.

MUĞLA ULAŞIMINA ÖZEL SEKTÖR HAKİM

2022 faaliyet raporuna göre, MUTTAŞ 8 milyon 855 bin 331 yolcu taşırken; özel sektör, toplamda 31 milyon 410 bin 884 yolcu taşıdı.

2022 yılında Muğla’da toplam 40 milyon 266 bin 215 yolcu taşındı. 

2022 faaliyet raporunda, 108 ayrı hatta 282 belediye otobüsü ile aylık 710 bin kilometre toplu taşıma gerçekleştirildiği açıklandı.

Aynı raporda, 322 ayrı hatta bin 371 özel toplu taşıma aracı ile aylık ortalama 6 milyon 950 bin kilometre toplu taşıma gerçekleştirildiği belirtildi. Muğla’da ilçeler arası dolmuş ücretleri de değişkenlik gösteriyor.

Otobüs Ücret Tablosu:

Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı seçilen Ahmet Aras, 28 Mayıs’ta Menteşe ilçesinde üniversite öğrencilerine ulaşımı 1 TL yaptıklarını belirtmişti. Aras, gelecek eğitim öğretim yılında il genelinde bütün öğrenciler için ulaşım ücretinin 1 TL olacağını söylemişti.

Bunun yanı sıra Aras, il genelinde 23 TL olan indi bindi ücretini 60-65 yaş arasındaki yurttaşlar ile öğretmenler 17 TL olarak ödeyeceğini duyurmuştu.

ÜCRETSİZ ULAŞIM MÜMKÜN MÜ?

Avrupa’da ücretsiz ulaşım uygulamalarının kökenleri, 1995 yılında Belçika’nın Hasselt belediyesinde Steve Stevaert’in belediye başkanlığı dönemine dayanıyor. Stevaert, belediyeler için asfalt yenileme, artan trafik için yeni yollar inşa etme gibi geleneksel yöntemler yerine, toplu taşımayı ücretsiz hale getirerek döngüyü kırmanın daha etkili olduğunu keşfetti. Bu adım, hem trafiği azaltarak yolların bakım maliyetlerini düşürdü hem de çevreye zarar veren emisyonları azalttı. 1998’de toplu taşıma ücretsiz hale geldiğinde, yolcu sayısı yılda 1,5 milyondan 2006’da 4,5 milyona yükseldi.

Estonya’nın Tallinn kenti de ücretsiz ulaşımın başarılı bir örneğini sunuyor. Kent, 2013 yılında ücretsiz toplu taşıma sistemini başlattı. 2 Euro karşılığında alınan bir ulaşım kartıyla istenildiği kadar seyahat edilebiliyor. Bu uygulama, kentin 2016’da 20 milyon Euro’luk bir kâr elde ettiğini ortaya koydu.

Türkiye’de de benzer kısmi uygulamalar görülüyor. 1989’da Sosyaldemokrat Halkçı Parti (SHP) adayı olarak Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı seçilen Murat Karayalçın, ‘Halk Taşıt’ adını verdiği bir uygulama başlatarak belirli saatlerde toplu taşımayı ücretsiz hale getirmişti.

Ayrıca Türkiye’de Tunceli Belediye Başkanı olarak da görev yapan Fatih Maçoğlu daha önce soL TV’ye verdiği röportajda; ücretsiz ulaşımın bir bakış açısı olduğunu belirtmişti.
Maçoğlu, halkın parasının kamusal hizmetler için kullanılması gerektiğini vurgulayarak, “Halkın parasını şirketlere verip zarar ettik derseniz kabul görür. Ama halk için yaptığınız çalışmaların zararı ya da kârı olmaz. Çünkü o para zaten halkın parasıdır” dedi.

Ulaşımın ücretsiz yapıldığı örneklerle açıklamalarda bulunan Maçoğlu, “Biz mesela Ovacık’ta özel kooperatifler, halk otobüsleri olmadığı için direkt karar alabildik, ulaşım ücretsiz dedik. Bizim yaşadığımız bölgede yedi mahallemizin üç mahallesini ücretsiz yaptık, çünkü orada halk otobüsleri yok. Diğer yerlerde ise bir lira olan ücreti üç yıldır yükseltmedik” şeklinde konuştu.

Sosyalist bir yönetimde temel ihtiyaçların satılamayacağını belirten Maçoğlu, “Su haktır, barınma haktır, bunlar satılamaz” dedi.

Bir diğer örnekte, 2018 yılında Lüksemburg yönetimi dünyada bir ilke imza atarak toplu taşıma biletlerini iptal etme, toplu taşımayı ülkede tamamen ücretsiz hale getirme kararı almıştı.

TÜRKİYE’DE ULAŞIM FİYATLARI