Muğla’nın Milas ilçesine bağlı İkizköy Mahallesi’nde, muhtar seçilmesinin ardından başlayan su kesintisi üzerine açıklama yapan Muhtar Nejla Işık, suyun kesilmesini yıldırma politikası olarak nitelendirerek köylülerin su hakları için mücadele edeceğini, ne olursa olsun köylerini terk etmeyeceklerini belirtti.
Muğla’nın Milas ilçesine bağlı İkizköy Mahalesi Muhtarı Nejla Işık, bugün (29 Nisan) bir açıklama yaparak iki hafta boyunca mahallelerinde özellikle hafta sonları suların kesildiğini söyledi.
Bir video yayınlayarak Muğla Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü’nü (MUSKİ) aramalarına rağmen üç gündür sularının kesik olduğunu belirten Işık, kesintilerin yıldırma politikası olduğunu söyledi.
“NE HİKMETTİR BEN İKİZKÖY MUHTARI SEÇİLDİKTEN SONRA SULAR KESİLMEYE BAŞLADI”
Muhtar seçilmesinin ardından İkizköy’de su kesintisi başladığına vurgu yapan Işık şöyle konuştu:
“Akbelen Ormanı katledildikten sonra İkizköylüler gerek dinamit patlatmalarıyla gerek bu duyduğunuz yedi yirmi dört gece gündüz çalışan iş makinalarına rağmen, gerek üzerimize burada çalışan makinalardan dolayı çıkan tozlara rağmen; zeytinlerimizi, hepimizin üzerine yağan toza rağmen burada insanca yaşam için mücadele ediyoruz.
10 gün aşkındır İkizköy’ün muhtarı seçildikten sonra özellikle, ne hikmettir İkizköy’ün suları kesilmeye başlandı ve özellikle insanların hafta sonu suya en çok ihtiyacı olan zamanda ve bugünlerde, yaz günlerinde, bahçe dikim döneminde; koyunlarının, ineklerinin, hayvanlarının daha çok su ihtiyacın olduğu günlerde İkizköylülerin suları kesiliyor.”
Bu işin peşini bırakmayacaklarını söyleyen Işık, “Sularımız gelinceye kadar eyleme geçeceğiz. Su hakkı bizim en doğal hakkımızdır” dedi.
Aynı durumla beş yıl önce de karşı karşıya geldiklerini hatırlattı ve Işıkdere Mahallesi’nin istimlak edilmesine karşı çıkan köylülerin dinamit patlatmaları, kesintileri ile yıldırıldığını söyledi.
Su hakları için artık YK Enerji ile muhatap olmak istemediklerini söyleyen Işık, yetkili kurumlara seslenerek susuzluklarının giderilmesini talep etti.
“SULARIMIZI DA KESSENİZ, TEPEMİZDE DİNAMİT DE PATLATSANIZ İKİZKÖY’Ü TERK ETMİYORUZ”
Yayınladığı bir diğer videoda ise, muhtar olarak kurumlardan bilgi edinmeye çalıştığı sırada su hatlarında patlak aradığını ve üç gün boyunca patlağın bulunamadığının kedisine bildirildiğini fakat arızanın Yeniköy Termik Santrali’nin deposundaki pompanın arızalı olmasından kaynaklandığını düşündüklerini söyledi.
“Muhtar seçtiği için mi İkizköylülere bu ceza reva görülüyor?” diye soran Işık köylülerin bu işin peşini bırakmayacaklarını ve gerekirse eylemlere başlayacaklarını söyledi.
Köylerini terk etmeyeceklerine vurgu yapan Işık son olarak şunları söyledi:
“Sularımızı da kesseniz, tepemizde dinamitle patlatsanız, bu evin altında can da versek, tozdan zehirlensek de kanser derdine tutulsak da burada onurlu öleceğiz ama gerekirse İkizköy’ün bir karış toprağını vermeyeceğiz. Satılık toprağımız yok; Limak, İçtaş, Nihat Özdemir, İbrahim Çeçen; yeter artık düşün yakamızdan. Yeter!”
NE OLMUŞTU?
Akbelen Ormanı’nın, Yeniköy Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş’nin (YK Enerji) işlettiği termik enerji santrallerine kaynak sağlayacak kömür medenine dönüştürülmesine karşı yaklaşık beş yıldır bölge halkı mücadele ediyor.
Boşaltılarak kömür madene dönüştürülen Işıkdere Mahallesi’nin istimlakı sırasında, 2019 yılında köylerini boşaltmak istemeyen yurttaşlar topladıkları imzaları Ankara’da kurumlara teslim etmiş ve Türkiye Büyük millet Meclisi’nde (TBMM) istimlaka ve santrale karşı basın açıklaması yapmıştı. Bunun ardından ise yaklaşık 10 gün süren su kesintileri yaşamışlardı.
Yaklaşık bir yıl sonra 2020 yılının Nisan ayında, koronavirüs pandemisinin yaşandığı günlerde, üç günlük su kesintileri tekrar yaşanmıştı.
Bu tarihlerde açıklama yapan MUSKİ, özelleştirme kapsamına alınan Yeniköy/Kemerköy Termik Santralleri ve Limanı nihai ihalesinin 18 Nisan 2014 tarihinde 2 milyar 671 milyon dolara özelleştirildiğini ve 23 Aralık 2014 tarihinde devredildiğini, bu devir ile iki termik santral yanında Liman, Madencilik Sahaları ile şu anda kullanımda olan Lojman Tesisleri ve Geyik Barajının yüzde 75 hakkı ile Dereköy’de önceden Türkiye Elektrik Kurumu’na ait olan muhtelif parseller, üzerlerinde bulunan sondaj kuyularının da devredildiğini açıklamıştı.
Sondaj kuyularının MUSKİ’ye devredilmesi konusunda ‘kamu yararı’ gözetilerek yapılan başvurların sonuçsuz kaldığını belirtilen açıklamada, bunun sonucunda açılan davada ise Danıştay 1. Dairesi’nin sondaj kuyularına termik santralin daha fazla ihtiyacı olduğu gerekçesi ile MUSKİ’ye devretmediği söylenmişti.
Bu kararla İkizköy Mahallesi’nin su temini, dağıtım hatları ile iletimi termik santralde kalmıştı.
İkizköy Çevre Komitesi, su kesintisi hakkkında yaptığı açıklamada durumu şöyle özetlemişti:
“İkizköy’ün suyu Yeniköy Termik Santrali’nin sınırları içindeki bir depodan veriliyor. Depo ise bölgedeki diğer altı köyle birlikte İkizköy’ün de su kaynağı olan Dereköy’deki 15 kuyudan gelen su ile dolduruluyor. Kuyular, DSİ tarafından Yeniköy Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş.’ye devredilmiş durumda. Şirketin kontrolündeki kuyular ve depodan, ancak santralin su ihtiyacı karşılandıktan sonra köylere su veriliyor.”
Muğla’da 8 Kasım 2023’te 71 sivil toplum kuruluşu ve siyasi partinin katılımıyla Devlet Su İşleri (DSİ) Bölge Müdürlüğü önünde basın açıklaması yapılmış ve termik santrallere su tahsislerinin sone erdirilmesi talep edilmişti. Ayrıca su tahsislerinin yönetmeliğe uygun olarak yeniden düzenlenmesi adına DSİ Şube Müdürlüğü’ne 456 yurttaşın imzasıyla dilekçe verilmişti.
YASALAR NE SÖYLÜYOR?
Kömürün Gerçek Bedeli Muğla raporunde “Termik santrallerin aşırı su tüketimi” başlığı altında yurttaşların tükettiği su ve santrallerin tükettiği suyun kıyaslanmasına ilişkin şu bilgilendirme yapılıyor:
“Linyit yakıtlı termik santrallerin ortalama su tüketimi 37,3 kg/kWh’dır; bu miktar, taş kömürü ve doğalgaza göre daha fazladır (Atılgan ve Azapagic, 2016). Muğla’daki üç santralden ikisi (Yatağan ve Yeniköy) proseslerinde tatlı su kaynaklarını kullanırken, Kemerköy Termik Santrali’nde soğutma suyu denizden sağlanmaktadır.
Su ihtiyacını Dipsiz Çayı’ndan karşılayan Yatağan TES bir yılda 45 bin nüfuslu Yatağan ilçesinin toplam kentsel su tüketiminin 7,5 katından fazla su tüketmektedir. Su ihtiyacını Geyik Barajı ve Dereköy derin kuyularından karşılayan Yeniköy TES’in yıllık tüketimi ise, soğutma suyunu kapalı çevrim olarak kullanmasına rağmen, 132 bin nüfuslu Milas ilçesinin yıllık kentsel su tüketiminin 2,5 katına yakındır.”
Su Tahsisleri Hakkında Yönetmelik’e göre ise suyun kullanımında öncelik sıralaması şu şeklide düzenleniyor:
“Suyun kullanımında öncelik sırası
MADDE 7 – (1) Suyun miktarı, kalitesi, havzanın özelliği, zorunlu ihtiyaçlar ve şartlar başka türlü bir çözüm yolu gerektirmedikçe, su kaynaklarının kullanım amaçlarında aşağıdaki öncelik sırası uygulanır:
- a) İçme ve kullanma suyu ihtiyacı.
- b) Çevresel su ihtiyacı.
- c) Tarımsal sulama ve su ürünleri yetiştiriciliği.
- ç) Enerji üretimi ve sınai su ihtiyaçları.
- d) Ticari, turizm, rekreasyon, madencilik, taşıma, ulaşım ile sair su ihtiyaçları.
- (2) Su kaynağının yeterli olması halinde, havza planları çerçevesinde kaynağın birden fazla amaçla kullanımına öncelik sırası gözetilerek izin verilebilir.”
