Muğla’nın Menteşe ve Yatağan ilçelerinin ortak sınırında yapılması planlanan çimento fabrikası için orman yolunda genişletme çalışması yapıldı. Konu ile ilgili yetkili olduğu söylenen Yatağan Orman İşletme Müdürlüğü ise yolda genişletme tespit edilemediğini söyledi.
Muğla’nın Menteşe ilçesine Bağlı Bayır Mahallesi ile Yatağan ilçesine bağlı Deştin Mahallesi’nin ortak sınırında, en az 7 bin 751 dönümlük alanda kurulmak istenen entegre çimento fabrikası projesine malzeme taşıyan araçların geçebilmesi için yolun hukuksuz bir şeklide genişletildiği öne sürüldü.
6 ve 7 Nisan 2023 tarihinde yolda yapılan genişletme çalışması ile ilgili şu görüntüler paylaşıldı:
Projeye karşı açılan Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) olumlu kararına karşı açılan dava sonuçlanmamışken inşaata devam edilmesine ve klinker fırını taşıyan büyük tırların inşaat alanına götürülmek istenmesine tepki gösteren köylüler 3 Nisan 2023 tarihinden Baraj Caddesi girişinde araçlarının geçişini engellemiş ve nöbete başlamıştı.
8 Nisan sabah 04.30 civarında ise jandarma ekipleri nöbet tutanlara müdahale etmiş ve 11 kişi darbedilerek gözaltına alınmış, 18 yaşından küçük iki kişi ifadeleri alınmadan ailelerine teslim edilmişti. Fabrika inşaatına malzeme taşıyan kamyonların ise bu sırada inşaat alanına geçişi sağlanmıştı. Köylüler yol kapalı olduğu sırada yolun yukarısında genişletme çalışması yapıldığını öğrenerek çalışmaya kimin izin verdiğini nöbet sırasında da sorgulamışlardı.
Gündem Fethiye ekibi genişletme yapılıp yapılmadığını gözlemlemek için söz konusu yolda 11 Nisan 2023 tarihinde çekim yaptı. Deştin Çevre Platformu Eş Sözcüsü Haluk Özsoy ile Muğla Çevre Platformu (MUÇEP) Menteşe Meclisi ve Akdeniz Yeşilleri Derneği gönüllüsü Mustafa Tuncaelli ise Gündem Fethiye’nin sorularını yanıtladı.
“UYDUYA BAKMAYA GEREK YOK YOLUN GENİŞLETİLDİĞİ BELLİ”
Yolda genişletme çalışmasının yapılıp yapılmadığının anlaşılması için uydu görüntülerine veya herhangi bir şeye bakmaya gerek olmadığını söyleyen Özsoy, “Bakın görüyorsunuz zaten, yolun çizgisi. Eskiden hangi yol olduğu sağda da solda da ne kadar genişletildiği belli zaten” dedi.
Yol kenarındaki kesilmiş ağaçlara işaret eden Özsoy, ağaçların Orman Genel Müdürlüğü tarafından kesilmesinin mümkün olmadığını çünkü genç ağaçlarının kesim veya seyreltme çalışması için damgalanmadığını belirtti.
Uydu görüntülerine göre, röportajın yapıldığı noktadaki yolun 2020 yılına kadar yaklaşık dört metre genişliğinde olduğu fakat günümüze gelene kadar genişliğinin iki katına çıktığı görülüyor.
Mustafa Tuncaelli ise çimento fabrikasının hukuki sürece rağmen devam eden inşaatına malzemeleri taşıyan kamyonların çok büyük olduğuna dikkat çekerek, tek geçiş yolunun da bir hafta boyunca köylülerin nöbeti ile kapatıldığını hatırlattı. Kamyonların geçişi için yolun genişletilmek zorunda olduğunu söyleyen Tuncaelli, “Çünkü o tırlar o kadar büyüktü ki, Güllük Limanı’ndan buraya gelene kadar birden fazla yolu da tıkamış, birçok kavşağı tahrip etmiş büyüklüğünden dolayı. Sağa sola zararlar vererek ancak gelebilmişti buraya. Bundan sonra da buradan devam edebilmesi için bizim zaten endişemiz oydu. Buradan nasıl geçecek diyorduk ve bu yolları büyütmek için ve kendilerinin geçebileceği hale getirmek için çevresindeki ormanı tahrip edeceklerdi, çevreye zarar vereceklerdi. Bunu biliyorduk. Ondan önce de biz buralarda keşif de yaptık hatta çekimler yapmıştık. İşte o direnişle birlikte direnişin 8 Nisan’da bir gece vakti 04.30’da yapılan bir baskınla kırılması sonucu hemen anında tırları geçirdiler” dedi.
“YAPILAN KANUNSUZ BİR İŞLEM”
Yapılanın kanunsuz bir işlem olduğunu söyleyen Tuncaelli, yolun yalnızca nöbet süresince değil uzun bir zamana yayılarak genişletildiğinin anlaşıldığını ifade ederek şunları söyledi: “Yolun ilgili genişletme çalışmalarını sinsi bir şekilde sürdürdüklerini anlıyoruz. Sanıyorum çok fazla bir şey bırakmadılar çünkü kesilen ağaçların bir kısmı Orman Genel Müdürlüğü’nün çalışmaları sırasında gömdüler. Şu yol kenarındakilerin ormanın çalışmasıyla, seyretmesiyle alakası yok. Bunlar yol genişletme çalışmalarından dolayı kenarlara atılmış ağaçlar. Köklenmiş yani, yan yatmıştı kesilmemişti yani ağaçlar. Yani vahşi bir şekilde, korsan bir şekilde bu işi yaptırdıklarını görüyoruz.”
Yoldaki çalışmanın kimin izni ile yapıldığını bilmediklerini fakat Muğla Büyükşehir Belediyesi’nin internet sitesinde yol yetkisinin Menteşe Belediyesi’nde olduğunun görüldüğünü söyleyen Tuncaelli, konu ile ilgili bilgi almak için dilekçe yazacaklarını söyledi.
“KÖYLÜLER ORMANDAN BİR ÇUVAL KOZALAK TOPLASA CEZA YAZILIR AMA FABRİKA SÖZ KONUSU OLDUĞUNDA BÜTÜN KAPILAR AÇILIYOR”
Çalışmalar sırasında ormanlık alanların tahrip edilmesine tepki gösteren Özsoy ise “Köylüler normalde ormandan bir çuval kozalak toplasa ve o kozalağı görse Orman (Orman Genel Müdürlüğü), binlerce lira ceza yazıyor ama ne hikmetse işte mesela burada fabrika olduğunda Menteşe Belediyesi de Orman’da herkes bir anda böyle bütün kapılarını açıveriyor” dedi.
YATAĞAN ORMAN İŞLETME MÜDÜRLÜĞÜ: “YOL ÇALIŞMASI TESPİT EDİLEMEDİ”
Gündem Fethiye tarafından konu ile ilgili Menteşe Belediyesi’nden sözlü olarak 11 Nisan’da bilgi talep edilmesi üzerine; Belediye, bahsi geçen yolun orman sınırlarında olduğunu, yola dair Menteşe Belediyesi’nin herhangi bir yetkisinin olmadığı belirtti. Yolda yetkili kurumun Muğla Orman Genel Müdürlüğü ifade edildi.
Aynı şeklide yurttaşlar tarafından yazılı olarak talep edilen bilgilendirmeye Menteşe Belediyesi aynı şeklide yanıt verdiği görüldü.
Bunun üzerine 12 Nisan 2023 tarihinde Gündem Fethiye tarafından Muğla Orman Genel Müdürlüğü’nden, söz konusu yolda herhangi bir genişletme çalışması için izin verilip verilmediği bilgisi talep edildi. Verilen yanıtta Muğla Orman Genel Müdürlüğü’nün konu ile ilgili bilgisinin olmadığını, yolun Yatağan Orman İşletme Müdürlüğü’ne bağlı olduğunu söylendi. Gündem Fethiye’nin talebi doğrultusunda Yatağan Orman İşletme Müdürlüğü’nün Muğla Orman Genel Müdürlüğü’ne verdiği bilgide ise, yolda tektik yapıldığı fakat herhangi bir genişletme çalışmasına rastlanmadığının söylendiği aktarıldı.
Akdeniz Yeşilleri Derneği’nin konu İlgili Yatağan Orman İşletme Müdürlüğü’ne Baraj yolunda Muğla Çimento Sanayi ve Tic. A.Ş. tarafından yol genişletme çalışması yapılması için izin verilip verilmediği, eğer izin verilmediyse izinsiz yapılan yol genişletme çalışmasıyla ilgili ne tür bir tespit ve işlem yapıldığına dair sorularının yanıtlanması için bilgi edinme başvuru yaptığı öğrenildi.
NE OLMUŞTU?
Muğla’da Deştin ve Bayır mahallelerinden kurulmak istenen “Entegre Çimento Fabrikası ve Hammadde Ocakları” projesine verilen “Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) olumlu” kararının iptalinin ardından, farklı bir şirket ile yeniden başvuru yapılması ve yeniden ÇED olumlu kararının verilmesi üzerine karara itiraz edilmiş ve hukuki süreç başlatılmıştı. Açılan davalar süre aşımından reddedilmiş fakat Danıştay tarafından karar bozularak hukuki süreç devam ettirilmişti.
27 Ocak 2022 tarihinde açılan davada, mahkeme heyeti bilirkişi keşfinin yapılmasına karar vermiş, 23 Şubat 2023 tarihinde bilirkişi keşfi yapılmıştı.
Keşfi sonrasında heyetin raporu teslim etmesi için verilen bir aylık süre, bilirkişi heyetinin talebi üzerine 60 gün uzatılmıştı. Böylece keşif tarihinden itibaren raporun sunulması için verilen toplam süre 90 gün olmuştu.
Ek süre kararının ardından Deştin Çevre Platformu, Muğla Çevre Platformu (MUÇEP) Menteşe Meclisi ve Bayır Çevre Komitesi bir açıklama yapmış, firma sahiplerinin proje inşaatını devam ettirdiğine vurgu yaparak, ÇED olumlu kararının yürütmesinin durdurulmadan verilen ek süre kararını eleştirmişti.
25 Mart 2023 tarihinde proje sahasında inceleme gezisi yapan uzmanlar ise projenin hayata geçirilmesi durumunda çevreye geri döndürülemez zarar verileceğini dile getirmişti.
3 Nisan 2023 tarihinde, çimento fabrikasının tamamlanmasında önemli aşamalarından olan klinker fırınını taşıyan kamyonların inşaat alanına götürülmek istenmesi üzerine, köylüler kamyonların geçişine engel olmuş ve Bayır Caddesi girişinde çadır nöbetine başlamışlardı. 8 Nisan sabahı saat 04:30 sıralarında ise jandarma ekipleri nöbet tutan köylülere müdahale etmiş, darbedilen köylülerden dokuzu gözaltına alınmıştı. Gözaltına alınan köylüler aynı gününü akşamı saat 20:00 sıralarında serbest kalmıştı.
