Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Aras, Muğla’nın Bayır ve Deştin mahallelerinde kurulmak istenen “Entegre Çimento Fabrikası” projesi hakkında bir açıklama yaparak projenin ormanlık, zeytinlik ve tarım alanları içinde ve yer aldığını ve yapılmasının mümkün olmadığını söyledi. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın ÇED sürecini sonlandırmasını talep etti.
Muğla’nın Menteşe ilçesindeki Bayır Mahallesi ve Yatağan ilçesindeki Deştin Mahallesi’nin ortak sınırı Tekağaç mevkisinde kurulmak istenen entegre çimento fabrikasına verilen Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) olumlu kararı Muğla 2. İdare Mahkemesi tarafından 7 Eylül 2023 tarihinde iptal edilmiş fakat ÇED süreci 2009/7 Genelgesi gerekçe gösterilerek devam ettirilmişti.
Yurttaşlar, taleplerini dile getirebilmek için 12 Aralık 2024 tarihinde gerçekleştirilen Muğla Büyükşehir Belediyesi Aralık Ayı Meclis Toplantısı’na katılmış, bölgede entegre çimento fabrikası kurulmasına izin veren imar planları konusunda Büyükşehir Belediyesi’nin üzerine düşen görevi yerine getirmesini talep etmiş ve oturma eylemi yapmıştı.
Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Aras bugün (24 Aralık) sosyal medya üzerinden entegre çimento fabrikası ÇED sürecinin sonlandırılmasına ilişkin bir paylaşım yaptı.
ÇED OLUMLU KARARININ İPTALİNDEN İMAR PLANLARI İÇİN AÇILAN DAVANIN REDDEDİLMESİNE VE BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ ARALIK AYI MECLİS TOPLANTISI’NA KADAR NE OLMUŞTU?
ÇED olumlu kararının Muğla 2. İdare Mahkemesi tarafından 7 Eylül 2023 tarihinde iptal edilmesini ardından Menteşe Belediyesi, 18 Eylül 2023 ÇED olumlu kararının iptalinin ardından fabrikanın inşaatını mühürlemiş, projeye verdiği yapı ruhsatlarını da iptal ettiğini açıklamıştı.
Şirket, ÇED olumlu kararının iptalini, yürütmesinin durdurulması talebiyle Danıştay’a taşımıştı. Danıştay 4. Dairesi, 9 Kasım 2023 tarihli kararında; yürütmenin durdurulması talebini oy birliğiyle reddetmişti. 11 Ocak 2024’te ise ÇED olumlu kararının iptalinin geçerli olduğuna, oybirliğiyle karar vermişti.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ise ÇED yönetmeliği 2009/7 genelgesine gerekçe göstererek iptal edilen ÇED için 28 Kasım 2024’te İnceleme-Değerlendirme Komisyonu (İDK) toplantısı yapılmasına karar verilmişti.
Bu gelişmeler yaşanırken yurttaşlar bir yandan da ‘Sanayi Alanı’ ve entegre çimento fabrikası kullanılmasına izin veren imar planlarının iptali içinde adımlar atmıştı. 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planlarının Menteşe Belediye Meclisi, 1/5000 ve 1/25.000 ölçekli Nazım İmar Planlarının ise Muğla Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından iptal edilmesini talep etmişti. Taleplerini dile getirmek amacıyla 3 Ekim 2023 tarihinde Menteşe Belediyesi Ekim Ayı Meclis Toplantısı’na katılmışlardı.
Toplantıda planların 1/100.000’likten başlayarak iptal edileceği, tam tersinin yasal olmadığı söylenerek, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan görüş alınmasına kararı verilmişti.
Yurttaşlar, dönemin Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Gürün yönetiminde 12 Ekim 2023 tarihinde Türkan Saylan Çağdaş Yaşam Merkezi’nde yapılan Büyükşehir Belediyesi Ekim Ayı Meclis Toplantısı’na katılarak 1/5000 ölçekli imar planının iptalini talep ettirmek isteseler de talepleri mecliste gündeme alınmamıştı.
Bunun üzerine yurttaşlar, 4 Ocak 2024’te Tekağaç mevkisinde kurulmak istenen entegre çimento fabrikasının arazisindeki ‘Sanayi Alanı‘ kararının kaldırılması için Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü’ne dilekçe vermişti. Mart 2024’te ise bu kararın iptali için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na dava açmıştı.
31 Mart 2024 yerel seçimlerinde Osman Gürün yerine Muğla Büyükşehir Belediyesi Başkanı seçilen Ahmet Aras, 12 Eylül 2024 tarihli Belediye Meclisi’nde konuyu gündeme almıştı. Aras, “Planlara dayanak olan ÇED kararı iptal. Menteşe Belediyesi ruhsatları iptal etti. Planların iptali sizler tarafından talep edildi. Ancak planların iptalini engelleyen bir mahkeme kararı var. Yani Meclis’in yetkisinde değil, şu anda planları iptal etme” şeklinde konuşmuştu.
Yurttaşlar bu süreçte imar kararlarının iptali için açtığı davaların kararını bekliyordu. Fakat Büyükşehir Belediyesi Aralık Ayı Meclis Toplantısı’ndan bir gün önce, 11 Aralık 2024’te usul olmamasına rağmen İDK kararının davanın delili haline getirerek imar planı iptal davasının reddedildiğini öğrenmişlerdi.
12 Aralık’taki Meclis Toplantısı’nda Menteşe Belediye Başkan Yardımcısı Merve Fidem Barut başkanlık yapmış, Ahmet Aras’ın yurt dışında olduğu için toplantıya başkanlık edemediği açıklanmıştı.
Yurttaşlar, Meclis Toplantısı’na katılarak ve Büyükşehir Belediyesi’nin imar planlarını iptal etmesini beklerken, konu gündemin 25’inci maddesi olarak görüşülmüş, entegre çimento fabrikası için verilen yapı ruhsatlarının teknik ve hukuki değerlendirilmesi konusu yargı sürecinin devam etmesi nedeniyle, bu sürecin takibinin gerektiği ve yapı ruhsatlarının Menteşe Belediye Meclisi’ni ilgilendirdiği kararı oy birliğiyle alınmıştı. Karara tepki gösteren yurttaşlar mecliste oturma eylemi yapmıştı.
Aras yaptığı açıklamada, öncelikle “Entegre Çimento Fabrikası” projesinin ÇED sürecinin yargı kararına rağmen devam ettirildiğine dikkat çekti sürece dair şunları söyledi:
“Proje hakkında yöre yurttaşları, Muğla Büyükşehir Belediyesi ve Muğla Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü (MUSKİ), Menteşe Belediyesi ve Yatağan Belediyesi tarafından Ankara’da gerçekleştirilen İDK Toplantısı’nda bilimsel-teknik ve hukuksal itirazlar ortaya konulmuştur. Ayrıca pek çok kamu kurumu tarafından ÇED süreci ve proje hakkında endişeler dile getirilmiştir.”
“MUĞLA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ TARAFINDAN MADEN RUHSATLARININ İPTALİ İSTEMİYLE DAVA AÇILMIŞTIR”
Proje kapsamında ormanlık alanda kalker ve kil madeni açılmasının öngörüldüğünü hatırlatan Ahmet Aras, ormanlık alanda madencilik yapılmasının hem mahkeme kararı hem de Orman Kanunu açısında değerlendirildiğinde mümkün olmadığını dile getirdi. Aras, “Orman mevzuatına göre meşcere tipi kapalılığı 3 olan ormanlık alanlarda madencilik yapılması mümkün değildir. Nitekim Muğla Büyükşehir Belediyesi tarafından maden ruhsatlarının iptali istemiyle Muğla 3.İdare Mahkemesi’nde dava açılmıştır” dedi.
“YERLEŞİM YERLERİNİN VE SU KAYNAKLARININ YAKININDA ÇİMENTO FABRİKASI KURULMASI MÜMKÜN DEĞİLDİR”
Ormanlık alanların yanı sıra proje sahasında zeytinlik alanların ve tarım alanlarının olduğuna dikkat çeken Aras, “Böylesi bir alanda ve yerleşim yerlerinin ve su kaynaklarının yakınında çimento fabrikası kurulması mümkün değildir” dedi.
Son olarak, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın, bölge halkının ve kamuoyunun beklentilerine yanıt vererek entegre çimento fabrikası ÇED sürecini sonlandırmasını talep ettiğini belirtti.
Deştin Çevre Platformu da konuya ilişkin sosyal medya paylaşımında “ÇED Süreci sonlandırılmalı ve yeni uyduruk ÇED süreçlerinin başlatılmaması için Entegre Çimento Fabrikası amaçlı 1/5000 ve 1/1000 ölçekli İmar Planları iptal edilmelidir” ifadelerini kullandı.
