“Süper izin yasası”nda koordinatları verilen İkizköy’de zeytinliklerin taşınması için harekete geçildi | Nejla Işık: “Bu köyden ne bir dal zeytinimizi vereceğiz ne bir karış toprağımızı vereceğiz”

“Süper izin yasası” olarak bilinen 7554 Sayılı Kanunu’da doğrudan koordinatları verilen İkizköy’deki zeytinliklerin taşınması için sayım yapılmasına karşı İkizköylüler tepki gösterdi. İkizköy Mahallesi Muhtarı Nejla Işık, “Bir tane zeytin diktiniz mi, bir tane zeytin yetiştirdiniz mi de bu kadar kolay gelip milletin tarlasındaki zeytinleri sayıyorsunuz” dedi.

Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) milletvekillerinin imzasını taşıyan ve enerji ile maden yatırımlarına ilişkin düzenlemeler içeren “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”, 19 Temmuz 2025 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu’nda kabul edilmiş ve ardından 7554 Sayılı Kanun olarak 24 Temmuz 2025 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanarak süreç tamamlanmıştı.

Kanun, özellikle Muğla’nın Milas ve Yatağan’da bölgesindeki İkizköy, Karacahisar, Kafaca gibi en az 48 köyü ve mahalleyi hedef alması nedeniyle bölge halkı tarafından yoğun protestoların hedefi olmuştu.

Kanun teklifinde doğrudan koordinatları verilen ve acele kamulaştırma, zorla yerinden edilme, zeytinliklerin madenler için taşınması gibi tehditlerle karşı karşıya kalan İkizköylüler; bugün (9 Eylül 2025) Akbelen Ormanı yakınlarında yer alan zeytinlerin taşınmak üzere sayılacağı haberi aldıklarını belirtti.

Alana gittiklerinde yaşananlar hakkında açıklama yapan İkizköy Mahallesi Muhtarı Nejla Işık, şunlar aktardı:

“Biz ‘bu zeytinleri ne saydıracağız ne söktüreceğiz’ demek ve karşılarına çıkmak için harekete geçtik. Tarlaya vardığımızda da sayım yapan kişiler kaçtı. Hiçbiri karşımıza çıkmadı, çıkmaya cesaret edemedi.”

Zeytinlikleri saymak ve gözlemlemek için kurulacak heyete seslenen Işık, şunların altını çizdi:

“Bir tane zeytin diktiniz mi, bir tane zeytin yetiştirdiniz mi de bu kadar kolay gelip milletin tarlasındaki zeytinleri sayıyorsunuz. Biz bu köyden ne bir dal zeytinimizi vereceğiz ne bir karış toprağımızı vereceğiz. Bunu altı yıldır haykırıyoruz. Gerekirse altı yıl daha burada mücadele edeceğiz.”

“BURASI SİZİN BABANIZ ÇİFTLİĞİ DEĞİL”

Tek bir zeytin söktürmeyeceklerini vurgulayan Işık, “Nereye kaçarsanız kaçın, nereye giderseniz gidin. Burası sizin babanız çiftliği değil, istediğiniz gibi gelip zeytinlerimizi sayıp sökme işlemini yapamazsınız” dedi.  

Işık, Milas’ta zeytin ağaçlarının taşınması ve yurttaşlara tahsisi sürecini, mahalle muhtarlarının bir araya gelmesiyle oluşturulan Muhtarlar Danışma Kurulu’nun denetleyeceği ve karar almaya katılacaklarının haberleri hakkında şu ifadeleri kullandı:

“Muhtarlar hele bir gelsin buradaki zeytinleri sökmek için önünde dursunlar. Herkes bir kendine gelsin. Burada, bizim mücadelemize bir saygı göstersinler. Biz sadece kendimiz için mücadele etmiyoruz, burada gidecek olan kırk köy için mücadele ediyoruz. Gidecek olan on binlerce yüz binlerce zeytin ağacı için nöbet tutuyoruz.”

Işık, konuşmasının devamında “Gerekirse bu nöbeti devam ettireceğiz. Nöbet demek sadece çadırda durmak değil; biz evlerimizde, tarlalarımızda, zeytinlerin dibinde de nöbet tutuyoruz zaten. Bize ne gece uykusu var, ne yediğimiz koyuyor, ne içtiğimiz koyuyor ama bu yoldan dönmeyeceğiz” dedi.

“BU ZEYTİNLER BİZİM ÇOCUKLARIMIZ GİBİ DEĞERLİDİR”

Yaşananlara ilişkin konuşan İkizköylü İlkay Demir, “Toprakla uğraşmayı bırakın artık. LİMAK diye bir şirket varmış hiç tanıyorum, tanımak da istemiyorum. Bu zeytinler bizim çocuklarımız gibi değerlidir. Siz hiç toprakta çalıştınız mı, çapa vurdunuz mu? Gelip insanların zeytin ağaçlarını, topraklarını gasbediyorsunuz” dedi.

Muhtarlara seslenen Demir, “Bu maden yasası altında Türkiye talan ediliyor” ifadelerini kullandı.

“ZEYTİN TARLASI OLAN HERKES NÖBET BEKLESİN TARLASINDA”

Satılan zeytinlikler için sayım yapıldığını duyduğunu sonrasında kendi tarlasını satmamasına rağmen zeytinlerin başında nöbet tuttuğunu dile getiren İkizköylü Ayişe Günay, şunları söyledi:

“Gelirlerse zeytin sayarlarsa benim canımı alırlar zeytinime dokunamazlar. Hiçbir zaman Akbelen’de zeytinleri söktürmem. Zeytin tarlası olan herkes nöbet beklesin tarlasında. Hep birlikte çadır kurup bekleyeceğiz. kimselere bir tane zeytin feda etmeyeceğiz.”

“ÇOLUĞUNUZUN, ÇOCUĞUNUZUN GELECEĞİNİ SATIYORSUNUZ VE OY ALDIĞINIZ İNSANLARA DA İHANET EDİYORSUNUZ”

Muhtarlar Danışma Kurulu hakkında konuşan İkizköylü Halil Şallı, “Muhtarları, halkıyla karşı karşıya getirmeye çalışıyorlar. Bu çok tehlikeli bir şey” dedi.

LİMAK’ı destekleyen muhtarların, yurttaşlara bilgilendirme veya toplantı yapmadığını belirten Şallı, şunları aktardı:

“Ben, bu köyleri dolaştım ve yerel halkıyla konuştum ama insanlar ne zeytinini söktürmek istiyor, ne tarlasını vermek istiyor. ‘Bizim evlatlarımızdır o zeytinler’ diyor. Köyün halkı, muhtarların ne yaptığını bilmiyor. Bu hiç iyi bir şey değil.”

Şallı, muhtarlara şu şekilde seslendi:

“İyi bir şey yapmıyorsunuz. Geleceğinizi satıyorsunuz. Çoluğunuzun, çocuğunuzun geleceğini satıyorsunuz ve oy aldığınız insanlara da ihanet ediyorsunuz. Bu çok ayıp bir şey. Bu memleketin suyunu içiyorsanız, havasını soluyorsanız bu kötülüğü yapmayın halkımıza.”

NE OLMUŞTU?

Teklif, 13 Haziran’da TBMM Başkanlığı’na sunuldu. 19 Haziran’da Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu’nda görüşmeler başladı.

Muğla başta olmak üzere farklı kentlerden gelen yurttaşların komisyona alınmaması, AK Parti ve muhalefet partileri arasında fiziksel tartışmalara yol açtı. Avukat Yakup Okumuşoğlu Meclis’te yerde sürüklendi.

26 saat süren görüşmelerin sonunda teklif, 20 Haziran’da komisyon tarafından kabul edildi.

Ardından torba yasa kapsamında TBMM Genel Kurulu’na geldi. Bu süreçte Muğla’nın Milas ilçesindeki Akbelen Ormanı’nı korumak için bir araya gelen ve Akbelen Ormanı’nın kesilmesinden sonra da köyleri maden tehdidi altında olan İkizköylüler, 3 Temmuz’da Ankara’daki Cemal Süreyya Parkı’nda nöbete başladı.

Köyleri yasadan doğrudan etkilenecek olan İkizköylüler görüşmelerin devem ettiği sırada, 16 Temmuz’da “süper izin yasasına” karşı açlık grevi başlattı. Açlık grevi, 19 Temmuz akşam saatlerinde yurttaşların sağlık problemleri nedeniyle hastaneye kaldırılmalarının ardından sona erdi.

Yasanın Genel Kurul’da görüşülmesi ise 8 Temmuz’da başladı. Görüşmeler sırasında muhalefet vekilleri ile AK Parti milletvekilleri arasında arbedeye varan tartışmalar yaşandı.

YASA NE GETİRİYOR?

İlk maddeye göre, ÇED (Çevresel Etki Değerlendirmesi) süreçlerinde “ÇED gerekli değildir” kararının yanlış yorumlandığı öne sürülerek şirketlerin, gerekli izinleri alabilmesi için ÇED sürecinin tamamlanması gerekliliği ortadan kaldırılıyor.

İkinci maddeyle maden sahalarının çevresel rehabilitasyonu için ödenen çevre uyum teminatlarının yerine “rehabilitasyon bedeli” sistemi getiriliyor.

Üçüncü maddede ise madencilik faaliyetleri için izin süreçleri yeniden yapılandırılıyor. İlgili kurumlar izin başvurularına üç ay içinde yanıt vermezse ek bir aylık sürenin ardından “izin verilmiş” sayılıyor.

Diğer yandan Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG) talebiyle devlet ormanlarında madencilik faaliyetleri için 24 ay süreyle bedelsiz izin veriliyor; bu süre gerektiğinde 12 ay daha uzatılabiliyor.

Dördüncü maddeyle stratejik veya kritik madenler tanımı değişiyor, acele kamulaştırma uygulanabiliyor ve zorunlu maden stoku tutma yetkisi cumhurbaşkanına veriliyor.

Beşinci maddeyle ruhsat bedelinde yüzde 30 oranında indirim yapılıyor. Bunun yanında rehabilitasyon bedeli ruhsat bedelinden ayrıştırılarak ruhsat bedeli kadar bir tutarın rehabilitasyon bedeli olarak ödenmesi zorunlu hale getiriyor.

Ayrıca, ruhsat bedelinin devlet bütçesine giden pay yüzde 50’den yüzde 70’e çıkarılıyor. Bedellerin ödenmesine ilişkin yükümlülüklerin yerine getirilmemesi hâlinde madencilik faaliyetine son verilmesi öngörülüyor.

Tarım ve Orman Bakanlığı, izin sahibi kamu kurum ve kuruluşunun bütçesinde ayırdığı ödenekleri rehabilitasyon amacıyla kullanabiliyor.

Altıncı maddeyle Teklif ile ruhsat sahiplerinin işletme ruhsat bedeli kadar rehabilitasyon bedeli ödemesi zorunlu hale getiriliyor. Tahsil edilecek işletme ruhsatı bedelinde yapılan indirim, asgari devlet hakkı miktarı da ruhsat bedelinin yüzde 50 fazlası kadar artırılıyor.

Diğer yandan krom madeni, Londra Metal Borsası’nda işlem görmediğinden, 3213 sayılı Maden Kanunu’na ekli 3 sayılı tablodan çıkarılarak genel hükümlere tabi oluyor.

Yedinci maddeyle arama ruhsatı düzenlenebilmesi için yatırım teminatı zorunluluğu getiriliyor. Ayrıca, IV. Grup madenlerin bent olarak ayrı ayrı ruhsatlandırılmasına imkân tanınabiliyor.

Sekizinci maddeyle arama döneminin sonuna kadar, üç boyutu ve miktarıyla rezervin belirlenmesi yükümlülüğü ve projede sunulan taahhüde uyulmaması hâli için teminatın iradı yaptırımı, asgari faaliyetlerin yapılmaması hâlinde ise ruhsat iptali yaptırımı öngörülüyor.

Ayrıca, programın iki yıl üst üste yüzde 50’nin altında gerçekleştirilmesi durumunda ruhsat iptal ediliyor. İşletilebilir rezerv bulunamayan durumlar için ruhsat bedeli ve ihale bedeli iade ediliyor.

Dokuzuncu maddeyle ruhsat süresinin uzatılması taleplerinin uygun bulunabilmesi için asgari üretim faaliyeti yapılması şartı getiriliyor. Bu asgari üretim şartının detaylarının ise yönetmelikle belirlenmesi bekleniyor.

Diğer yandan vadesi geçmiş borcun bulunmadığına dair belge ibrazına, rehabilitasyon bedeli iadesi başvuruları da dâhil ediliyor.

10’uncu maddeyle herhangi bir sebeple hükümden düşmüş, terk edilmiş veya taksir edilmiş bütün alanların; ihaleyle ruhsatlandırılması yerine, rezerv varlığına ilişkin herhangi bir verinin bulunmaması durumlarında alanların genel hükümlere tabi olarak ruhsatlandırılabiliyor.

Ancak, II. Grup (b) bendi ve IV. Grup maden alanlarının sahayla ilgili konum, rezerv ve geçmiş bilgiler doğrultusunda Genel Müdürlük kararıyla ihaleyle verilebiliyor.

AK Parti’nin verdiği önergeyle teklifin 11’inci maddesindeki yeni değişiklikle ise 3213 sayılı Maden Kanun‘a eklenen geçici 45’inci maddenin ikinci fıkrasında yer alan “öncelik verilmek suretiyle” ibaresinden sonra gelmek üzere, “taşınan ve taşınamayan zeytin ağacı sayısının en az iki katı zeytin ağacı ile oluşan” ibaresi eklendi.

Yapılan değişiklikle zeytinliği taşınacak olan köylülere; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından uygun görülen ya da maden sahalarının bulunduğu il sınırlarındaki KİT’lere ait taşınmazlarda yer alan zeytinlikler, değerinin yüzde biri üzerinden 20 yıl süreyle doğrudan kiralanabilecek. 

Diğer yandan teklifin yürürlüğe girdiği tarihte ruhsat sahibi olan şirketlere, elektrik ihtiyacını karşılamak amacıyla yürüttükleri madencilik faaliyetleri için zeytinlik sahalarında izin verilebilecek. Bu iznin verilebilmesi için madencilik faaliyetinin başka bir alanda yürütülmesinin mümkün olmadığının tespiti gerekiyor ve “kamu yararı” şartı aranıyor.

Faaliyetin yürütüleceği alandaki zeytin ağaçlarının mümkün olduğunca aynı il veya ilçe içerisinde başka bir alana taşınması gerekiyor. Ancak taşınması mümkün olmayan zeytin ağaçları olması halinde bile madencilik faaliyetine izin verilebilecek. Madencilik faaliyetlerine izin verilen şirketler, taşınan veya zarar gören ağaçlar için eşdeğer büyüklükte yeni bir zeytinlik tesis etmekle yükümlü tutuluyor.

MUĞLA NASIL ETKİLENECEK?

Muğla Çevre Platformu (MUÇEP), kanun teklifi ile ilgili yazılı bir açıklama yayımladı ve Muğla’da 48 köy ve mahalle acele kamulaştırma ve yerinden edilmeyle karşı karşıya kalabileceği belirtildi.

MUÇEP’in araştırmasına göre, Muğla’da etkilenecek köy ve mahalleler ile nüfusları şu şekilde: