Prof. Dr. Gazi Yaşargil’in yaşamı, kariyeri ve geliştirdiği cerrahi teknikler modern tıbbın seyrini değiştirdi. İşte dünya çapında tanınan bu bilim insanının biyografisi.
Türk beyin cerrahı ve akademisyen Prof. Dr. Gazi Yaşargil, modern beyin cerrahisinin gelişiminde oynadığı rolle dünya çapında tanınan bir isimdir. “Yüzyılın Beyin Cerrahı” unvanıyla anılan Yaşargil’in yaşamı boyunca gerçekleştirdiği çalışmalar, nöroşirürji alanına yön verdi.
GAZİ YAŞARGİL’İN HAYATI VE EĞİTİMİ
Prof. Dr. M. Gazi Yaşargil, 6 Temmuz 1925 tarihinde babasının kaymakam olarak görev yaptığı Diyarbakır’ın Lice kasabasında doğdu. Tıp eğitimini Türkiye’de tamamladıktan sonra İsviçre’nin Basel kentinde nöroşirürji uzmanlık eğitimi aldı. Bern Üniversitesi’nde psikiyatri bölümünde çalıştı. Burada beyin cerrahisine yöneldi. 1953’te Basel Üniversitesi Nöroşirürji bölümünde göreve başladı. 1965’te Zürih Üniversitesi’nde yardımcı profesör oldu.
1965-1967 yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Vermont Üniversitesi’nde mikrovasküler cerrahi üzerine önemli araştırmalar yürüttü. 1973’te Zürih Üniversitesi Nöroşirürji Bölüm Başkanlığı görevine getirildi.


GAZİ YAŞARGİL’İN TIBBA KATKILARI
1967 yılında cerrahi mikroskopla ilk beyin bypass ameliyatını yaptı. Cerrahi araçlardaki yetersizlikleri fark ederek birçok yenilikçi ekipman geliştirdi. Kendi tasarımı olan damar klipsleri, bugün hâlâ birçok ameliyatta kullanılır.
Operasyonlarda beyin dokusuna zarar vermemek için geliştirdiği Leyla retraktörü, beyin cerrahisinde temel ekipmanlardan biri oldu. Bunun yanında, daha geniş görüş alanı sunan kayan mikroskop sistemiyle cerrahların çalışma alanını genişletti.
GAZİ YAŞARGİL’İN ULUSLARARASI BAŞARILARI
1999 yılında Amerikan Nörolojik Cerrahlar Kongresi tarafından “Yüzyılın Beyin Cerrahı” seçildi. Avrupa Nörolojik Cerrahlar Birliği kendisine onur madalyası verdi. Geliştirdiği mikronöroşirürji teknikleriyle, modern cerrahinin çehresini değiştirdi.
2021 yılında ABD’de yayınlanan “Master of Brains, Gazi Yaşargil” adlı belgesel, onun yaşamını ve bilimsel başarılarını konu aldı. Harvey Cushing ile birlikte 20’nci yüzyılın en büyük nöroşirürjisyenlerinden biri kabul edildi.
Cumhuriyet Gazetesi’nin seçimiyle Atatürk ve İbn Sina gibi isimlerle birlikte son bin yılın en büyük 10 Türk’ü arasında yer aldı. ABD’de “Yüzyılın Adamı” unvanına layık görüldü.
MESLEKİ ÖDÜLLERİ
- 1957 İsviçre oftalmoloji derneği A. Vogt ödülü
- 1968 İsviçre tıp bilimleri akademisi Robert Bing ödülü
- 1976 İsviçre Devlet (Marcel Benoist) ödülü
- 1981 Uluslar arası mikrocerrahi derneği öncü mikrocerrah ödülü, Sidney, Avustralya
- 1988 Universite di Napoli e della compagna (onur madalyası)
- 1992 Türkiye Cumhuriyeti Tıp ödülü
- 1997 Dünya Nöroşirurji dernekleri federasyonu altın madalyası
- 1998 Arkansas tıp bilimleri üniversitesi seçkin öğretim üyesi ünvanı
- 1998 Brezilya Nöroşirurji derneği’nce “Yüzyılın Nöroşirürjiyeni” ünvanı
- 1999 Avrupa Nörolojik cerrahlar birliği onur madalyası
- 2000 Amerikan nörolojik cerrahlar kongresi “Yüzyılın Adamı1950–2000” ünvanı
- 2000 Arkansan Tıp Bilimleri Üniversitesinde M.Gazi Yaşargil adına beyin cerrahisi kürsü vakfı kuruldu
- 2000 Alman beyin cerrahisi derneğinin Fedor Krause madalyası
- 2000 Amerika cerrahlar koleji onur üye madalyası
- 2000 Tüba ödülü
- 2000 Türkiye cumhuriyeti Devlet Nişanı
- 2002 Uluslararası Francesco Durante, ödülü, İtalya
- 2002 Puusepp Onur Madalyan, Tartu Üniversitesi, Estonya
- 2005 Dünya Beyin Cerrahları Akademisi ilk altın onur ödülü
- 2005 Milli Egemenlik Onur Ödülü, Türkiye Büyük Millet Meclisi
- 2006 Tassa Türkis-American scientists and scholar assucistiu annual Conference Drexel University Philadelphia
- 2007 Independence Medal of the First Order of United Arab Emirates
- 2008 Türkiye Büyük Millet Meclisi Ödülü














