TÜRÇEV’in verilerine göre; Muğla 110 mavi bayraklı plajıyla Antalya’dan sonra en çok mavi bayrak sahibi il konumunda. Buna karşın Kıyı Kanunu’na aykırı olarak bu plajların 83’ü tesis plajı ve ‘beach’ olarak halka kapalı.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada; Türkiye’nin en çok mavi bayrak sahibi olan üçüncü ülke olduğunu açıkladı.
Antalya’nın 233 mavi bayraklı plaj ile başı çektiği listede, ikinci sıra 110 plaj ile Muğla’nın oldu.
Türkiye Çevre Eğitim Vakfı’nın (TÜRÇEV) Mavi Bayrak Türkiye resmi internet sitesinde yer alan bilgilere göre; Muğla’daki 110 mavi bayraklı plajdan 83’ü tesis plajı veya ‘beach – beach club’ olarak kullanılıyor ve Kıyı Kanunu ile Anayasa’ya aykırı olarak halkın eşit ve özgür kullanımına kapalı.
KIYI KANUNU NE DİYOR?
Kıyı Kanunu Madde 5’te şu ifadelere yer veriliyor: “Kıyılar, Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Kıyılar, herkesin eşit ve serbest olarak yararlanmasına açıktır, Kıyı ve sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu yararı gözetilir.”
Listede ‘halk plajı’ olarak adlandırılan plajların bir bölümü ilçe belediyeleri ve Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından işletilen plajlar olarak öne çıkıyor.
BODRUM
İlçe bazında bakıldığında Bodrum’da yer alan 71 mavi bayraklı plajın 14’ü ‘halk plajı’yken, 57’si tesislerin ve işletmelerin tasarrufunda. İlçedeki ‘halk plajları’nın dokuzu Bodrum Belediyesi tarafından hizmet veriyor. İki plaj ise Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın himayesinde.
DATÇA
Datça’da ise, beş mavi bayraklı plajın dördü ‘halk plajı’ olarak nitelendiriliyor. Bu plajlar: Aktur Kamping, Aktur Tatil Sitesi, Aktur Kurucabük, Hastanealtı Plajı.
FETHİYE
Fethiye’de 14 mavi bayraklı plajın ikisi ‘halk plajı’yken geriye kalan 12 plaj halka kapalı durumda. Halka açık olan plajlar ise, Ölüdeniz Kumburnu Plajı ve Belceğiz Plajı. Ancak yurttaşlardan bu plajlara girişte de ücret talep ediliyor.
MARMARİS
Marmaris’te ise 23 mavi bayraklı plajın beşi ‘halk plajı’ konumunda. Bu plajların da büyük çoğunluğu Marmaris Belediyesi tarafından hizmet veriyor. (Marmaris Belediyesi İçmeler Halk Plajı, Marmaris Belediyesi Macera Parkı Plajı, Marmaris Belediye Halk Plajı)
MİLAS
Milas’ta yer alan dört mavi bayraklı plaj da halka kapalı olarak, tesislerin bünyesinde hizmet veriyor. Milas’ta mavi bayraklı halk plajı bulunmuyor.
ORTACA
Ortaca’da yer alan tek mavi bayraklı ‘halk plajı’ ise SARÇED Plajı. Bunun dışında ilçede yer alan beş plaj halkın eşit kullanımına kapalı.
ULA
Ula’nın tek mavi bayraklı plajı olan Akyaka Halk Plajı, ‘halk plajı’ kategorisinde yer alıyor.
Konuya ilişkin Kıyılar Halkındır Fethiye İnisiyatifi Gönüllüsü Işık Bölükbaşı, Gündem Fethiye’den Burak Necip Başar’ın sorularını yanıtladı.
Bölükbaşı, mavi bayraklı plajların halka kapalı olmasını “Kıyıların ticarileştirildiğini ve kamusal kullanım hakkının kısıtlandığının ayan beyan ispatı hem de sayısal verisi ile birlikte” şeklinde değerlendirdi.
Anayasa’nın 43. Maddesi’ne değinen Bölükbaşı, kıyıların devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğunu ve herkesin eşit şekilde yararlanabileceğini vurguladı.
43. MADDE NE DİYOR?
Anayasa Madde 43 – “Kıyılar, Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır.
Deniz, göl ve akarsu kıyılarıyla, deniz ve göllerin kıyılarını çevreleyen sahil şeritlerinden yararlanmada öncelikle kamu yararı gözetilir.
Kıyılarla sahil şeritlerinin, kullanılış amaçlarına göre derinliği ve kişilerin bu yerlerden yararlanma imkan ve şartları kanunla düzenlenir.”
“Halk Plajı” tanımına ve kıyıların bu şekilde kategorize edilmesine karşı olduklarını ifade eden Bölükbaşı, şöyle devam etti:
“Mavi bayraklı plajların büyük çoğunluğu özel tesislere ait ve bu tesisler genellikle giriş ücreti, şezlong/şemsiye kiralama gibi uygulamalarla fiili bir erişim engeli oluşturuyor.
‘Kıyıdan yararlanma hakkı’ teoride var olsa da pratikte, erişim yolları sınırlandırılmış, plajlar çitle çevrilmiş ya da işletmelerce ‘Müşteri olmayan giremez’ şeklinde gayriresmi olarak kapatılmış oluyor.”
“ŞEZLONGLARDAN HAVLUNUZU KOYACAK YER BULAMIYORSUNUZ”
Fethiye’deki plajlara dair değerlendirmelerde bulunan Bölükbaşı, şunları söyledi: “Kumburnu Halk Plajı ve Belceğiz Halk Plajı, isim olarak ‘halk plajı’ olsa da, bu alanlarda da otopark, tuvalet, duş, şemsiye, şezlong hizmetleri ücretli olarak veriliyor.
Belcekız plajında halk plajı olarak ayrılmış küçük bir alan var onun da önünde günübirlik tur tekneleri var. Plajın tamamını kullanım izniniz yine olamıyor çünkü şezlonglardan havlunuzu koyacak yer bulamıyorsunuz ve taciz ediliyorsunuz sürekli.”
“KUMBURNU İŞGAL EDİLMİŞ DURUMDA”
Kumburnu Plajı’na ücret ödeyerek girildiğine dikkat çeken Bölükbaşı, “Çünkü tamamı MUÇEV tarafından başka bir şirkete kiralanmış durumda. Dolayısıyla, halkın özgürce faydalandığı plaj olmaktan çıkarak ticarileşmiş, işgal edilmiş durumda” dedi.
“HALK KIYISINDAN UZAKLAŞTIRILMAKTADIR”
Kıyı işgallerinin sınıfsal ayrışmaya neden olduğunu söyleyen Bölükbaşı, “Halk kıyısından uzaklaştırılmaktadır. Kamuya ait demek halka ait demektir. Kamu demek devlet demek değildir. Bu kavram da bilinçli olarak yozlaştırılmaya çalışılmaktadır” ifadelerine yer verdi.
“ÖZEL İŞLETMELERİN KIYI ALANLARINI ÇİTLEMEDİĞİ, ÜCRETLİ HALE GETİRMEDİĞİ NEREDEYSE HİÇBİR KIYI KALMADI”
Fethiye’deki kıyıların neredeyse tamamının işgal altında olduğunun altını çizen Bölükbaşı, şöyle devam etti:
“Özel işletmelerin kıyı alanlarını çitlemediği, girişleri denetlemediği veya ücretli hale getirmediği neredeyse hiçbir kıyı kalmadı. Şezlongların plajı doldurması da bir çeşit çitlemedir. Kıyılara sabit yapıların, beton platformların yapılması ya da kumluk alan üzerinde çeşitli platformlar yapılmasına çok sık rastlıyoruz. Özellikle son yıllarda Belcekız ve Ölüdeniz’de çok sık görmeye başladık. Bunun dışında da kıyıya ulaşımı engelleyen otel, beach club, restoran gibi yapıların artışı özellikle son iki yıldır Akmaz ve Karataş arasında kalan çok uzun bir sahilin otellere verilmesi ve yeşil alanlarının otele kiralanması sonucu halka pratikte kapatılması çok vahimdir.”
