Muğla Büyükşehir Belediyesi, 2025 yılı başından Ağustos sonuna kadar 869 anız yangını çıktığını açıkladı. Peki, kanunlarla da suç olarak tanımlanan anız yakmanın zararları ne?
Muğla Büyükşehir Belediyesi, bugün (30 Ağustos) yaptığı açıklamada, Muğla’nın 13 ilçesinde 2025 yılı Ocak ayından Ağustos ayı sonuna kadar 869 adet anız, tarla, saman yangını meydana geldiğini açıkladı.
Muğla genelinde 2019 ile 2025 yılları arasında ise toplam 8 bin 864 adet açık alan yangını meydana geldiğini söyledi.
Muğla Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Dairesi Başkanlığı ekipleri de 13 Haziran 2025 tarihinde yaptığı açıklamada, yılının ilk altı ayında il genelinde 380 anız, saman ve ekin yangınına müdahale edildiğini açıklamıştı.
İki veri karşılaştırıldığında sadece 13 Haziran 2025’ten Ağustos ayı sonuna kadar, en az 489 anız yangını meydana geldiği görülüyor.
Orman Genel Müdürü (OGM) Bekir Karacabey de 17 Ağustos 2025 tarihinde yaptığı bir açıklamada orman dışı alanlardan ormanlara sıçrayan yangınlara dikkat çekmişti.
Karacabey, “1 Ocak-17 Ağustos arasında ülkemizde 2 bin 239 orman, 2 bin 992 orman dışı alan olmak üzere toplam 5 bin 231 yangın meydana geldi. Bu rakamlar gösteriyor ki, yangınların yüzde 57’si orman dışı alanlarda başladı” ifadelerini kullanmıştı.
“ANIZ YAKMAK KANUNE SUÇTUR”
Konuya ilişkin açıklama yapan Muğla Büyükşehir Belediyesi Tarımsal Daire Başkanlığı’nda görevli Ziraat Mühendisi Fazıl Kavukoğlu, anız yangının şu şekilde açıkadı: “Hububat hasadı sonucu oluşan tahıllardaki sap ve kök atıklarına anız denilmektedir. Bazı çiftçilerimiz anızlarını yakmaktadır.”
Kavukoğlu, modern tarım tekniğinde anız yakmanın yanlış bir uygulama olduğunu söyledi ve halihazırda kanunlarda da suç olarak tanımlandığına dikkat çekti.
“ANIZ YAKILMASIYLA BİRLİKTE TOPRAKTA CİDDİ ANLAMDA ORGANİK MADDE MİKTARI DÜŞER VE KİMYASAL GÜBRE KULLANILMASINA SEBEP OLUR”
Kavukoğlu, anız yakmanın zararlarını ise şu şekilde açıkladı:
“Anız yakılmasıyla birlikte toprakta uzun dönemde ciddi anlamda zarar oluşmaktadır. Anızların yakılması toprağın su tutma kapasitesini azaltır, toprakta yaşayan canlılar yok olurken toprağın sertleşmesine neden olur. Anız yakılmasıyla birlikte toprakta ciddi anlamda organik madde miktarı düşer ve kimyasal gübre kullanılmasına sebep olur. Ayrıca toprağı korumasız bırakarak rüzgar ve su erozyonuna yol açar.”
ANIZ YAKMAK VEYA ORMANA YAKIN YERDE ATEŞ YAKMANIN CEZASI NEDİR?
Ormanlık alanlara yakın yerlerde izinsiz ateş yakmanın cezası, Orman Kanunu Madde 76 ve 110’da düzenleniyor.
Madde 76 şu şekilde:
a) Devlet ormanlarında; Orman İdaresince belirlenen konak yerlerinden başka yerlerde gecelemek,
b) Ormanlarda izin verilen ve ocak yeri olarak belirlenen yerler dışında ateş yakmak veya izin verilen yerlerde yakılan ateşi söndürmeden mahalli terk etmek,
c) Ormanlara sönmemiş sigara veya yangına dolaylı olarak yol açabilecek madde atmak,
d) Ormanlara dört kilometre mesafede veya bu Kanunun 31 inci ve 32’nci maddeleri kapsamına giren köyler hudutları içinde anız veya benzeri bitki örtüsü yakmak, yasaktır.
Orman Kanunu Madde 110’da ise şunlar söyleniyor: “76 ncı maddenin (b), (c) ve (d) bentlerinde belirtilen fiilleri işleyenler hakkında bir yıldan üç yıla kadar hapis ve adlî para cezasına hükmolunur.”
ANIZ YAKMAK NEDEN ZARARLI?
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, anız yakılması toprağın üst tabakasındaki sıcaklığı 250°C’ye kadar çıkararak, topraktaki organik maddeyi yok ediyor ve yararlı mikroorganizmaların ölmesine neden oluyor. Bu durum tarımsal verimliliği düşürerek uzun vadede toprağı çoraklaştırıyor.
TEMA Vakfı, anız yakmanın erozyon riskini artırdığını vurguluyor. Bitki örtüsünün ortadan kaldırılmasıyla, toprak rüzgâr ve yağmur nedeniyle kolayca aşınarak kaybediliyor.
Türkiye Ormancılar Derneği (TOD) 2021 faaliyet raporuna göre de anız yakma uygulaması, kısa vadede kolaylık sağlıyor görünse de uzun vadede ciddi zararlar doğuruyor. TOD, anız yakmayı yalnızca tarımsal bir temizlik yöntemi değil, aynı zamanda ekolojik ve toplumsal bir tehdit olarak tanımlıyor.
Diğer yandan, anız yakma sırasında kontrol dışına çıkan ateş, özellikle rüzgârlı ve kuru havalarda kolayca ormanlara sıçrayarak büyük yangınlara dönüşebiliyor. İklime Dirençli Ormancılık Projesi Raporu’na göre, anız yakma ülkemizde orman yangınlarının en önemli nedenleri arasında yer alıyor. 2013–2021 yılları ortalamasına göre orman yangınlarının yaklaşık yüzde 8’i anız yakmadan kaynaklanıyor.
Anız yangınlarının hava kirliliğine sebep olduğunu belirten Sağlık Bakanlığı, açığa çıkan partiküllerin solunum yolu hastalıklarını tetikleyebileceğini belirtiyor.
Ayrıca, bu yangınların yol açtığı kayıplar yalnızca orman yangınlarıyla da sınırlı kalmıyor. Orman Genel Müdürlüğü’nün (OGM) Akdeniz Orman Alanları Raporu‘na göre anız yangınları tarım alanları ile yerleşim yerleri için de ciddi risk yaratıyor.
