Muğla’da yargı kararlarına rağmen çalıştırılmaya devam eden üç termik santralin kapatılması talebiyle, 20 Ekim’de “Muğla Adalet Kervanı” başlatıldı. Kervan’a katılan yurttaşlardan Halime Şaman, Marmaris’te yaptıkları çalışmayı, taleplerini ve Kervan’a katılma gerekçelerini Gündem Fethiye’ye anlattı.
Haber: Burak Necip Başar
Muğla Çevre Platformu (MUÇEP), Ekoloji Birliği, İklim Adaleti Koalisyonu ve Karadam Karacahisar Mahalleleri Doğayı Doğal Hayatı Koruma Güzelleştirme ve Dayanışma Derneği (KARDOK), Muğla’daki üç termik santralin kapatılması kararının uygulanması için “Muğla Adalet Kervanı”nı başlattı.
Datça’dan 20 Ekim 2023 tarihinde yapılan basın açıklaması ile başlayan Kervan’ın; sırasıyla Marmaris, Gökova, Menteşe, Yatağan, Milas, Bodrum ve Ören duraklarının ardından 28 Ekim’de Akbelen Ormanı’nda basın açıklaması ile sonlanması planlandı.
Yurttaşlar taleplerini ve etkinliklerini, süreci izlemek ve okuyucularına aktarmak için Kervan’a katılan Gündem Fethiye’ye anlattı.
“BİZİ BUNA MECBUR BIRAKTILAR”
Mamaris Kent Konseyi Çevreden Sorumlu Yürütme Kurulu Üyesi Halime Şaman, böyle bir Kervan’ı yapmak zorunda olduklarını söyledi.
Muğla’daki termik santrallerin 30 yıla yakın zamandır mahkeme kararlarına karşın çalıştırıldığına vurgu yapan Şaman, “Bu uygulanmamanın bedelinin de çok ağır biçimde ödetildiği bir coğrafyada yaşıyoruz, Muğla’da yaşıyoruz. Üç termik santral havamızı suyumuzu, toprağımızı kirletmeye; verimsiz bir geri kalmış teknolojiyle elektrik üretmeye devam ediyor” dedi.
TERMİK SANTRALLER KAPATILIRSA EGE ELEKTRİKSİZ Mİ KALACAK?
Termik santrallerin çalıştırılma argümanlarından bazılarına değinen Şaman, bunlardan Muğla’daki termik santraller kapatılırsa Ege’nin elektriksiz kalacağına ilişkin şunları söyledi:
“Biz de onlara diyoruz ki; senin hepi topu Türkiye’de ürettiğin elektrik, Türkiye’nin üretiminin yüzde 1’i ki şu andaki Türkiye’de mevcut kurulu elektrik üretim gücünün potansiyelinin yüzde 50’si ile çalışıyor. Yani bizim elektrik ihtiyacımız yok zaten.”
Elektrik dağıtımında Türkiye’deki enterkonnekte sisteme değinen Şaman sistemi şöyle açıkladı:
“Yani şöyle hayal edin lütfen: Bir havuz var, tüm üreticiler ürettikleri elektrik elektriği oraya gönderiyorlar ve Türkiye’den oraya dağılıyor. Yani birinin eksiğini diğerinin kompanse edebildiği bir sistem. Bu elektrik gerçekliğine rağmen seslerini insanlara bu şekilde duyurmaya çalışıyorlar.”
Makina Mühendisleri Odası (MMO) ve Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) tarafından hazırlanan “Yeniköy, Kemerköy ve Yatağan Termik Santrallarının Ülke Geneli ve Ege Bölgesi Açısından Elektrik Üretimdeki ve Enterkonnekte Sistem İçindeki Yerleri” başlıklı ortak bir raporda şu ifadeler yer almıştı:
“Muğla’da bulunan Yatağan, Yeniköy ve Kemerköy Termik Santrallarının elektrik üretimini durdurmaları veya sona erdirmeleri halinde, durumun, gerek yıllık toplam tüketim, gerek anlık ihtiyaç (puant talep) ve gerekse elektrik şebekesi sisteminin işlerliği açısından, Muğla İlini, Ege Bölgesini ve Türkiye enterkonnekte sistemini olumsuz etkilemeyeceğine işaret etmektedir.”
Diğer yandan, Akbelen Ormanı’nda yaşananlara ilişkin İkizköy Çevre Komitesi tarafından detaylı bir bilgi notu hazırlanmış, çalışmada Yeniköy ve Kemerköy termik santrallerinin Türkiye’nin elektrik azındaki yeri de değerlendirilmişti. Çalışmada konu ile ilgili şu ifadeler yer almıştı:
Türkiye’de santralların yıllık üretim kapasiteleri gerçekleşen yıllık tüketimin çok üzerindedir. Ege Bölgesinde de ülkemize benzer olarak arz (üretim) kapasitesi, gerçekleşen talepten (tüketim) fazladır. Bölgede elektrik santrali yatırımları, özellikle yenilenebilir kaynaklardan olmak üzere, hız kesmeden devam ediyor.
Bölgesel olarak baktığımızda da, 2021 yılında Ege Bölgesindeki santrallerin toplam üretimi 67 GWh civarı iken söz konusu iki santralin (Yeniköy ve Kemerköy Termik Santrallerinin) üretimi ancak 6,8 GWh yani toplamın sadece %10’una karşılık gelmektedir. Öte yandan, ülke genelindeki enerji arzının yönetimi TEİAŞ Yük Tevzi Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilmektedir. Ege Bölgesi enterkonnekte sistem ile diğer bölgelere bağlıdır. Diğer bölgeler ile yeterli miktarda elektrik enerjisi alışverişi yapma imkanına sahiptir. Bölge içindeki yerleşim merkezleri de enterkonnekte sistem ile birbirlerine bağlıdır. Ayrıca, Ege Bölgesi, TEİAŞ Yük Tevzi Müdürlüğü’nün üretim/tüketim dengesini esas alan yönetimi altında, ülkedeki ve/veya bölgedeki kapasite ile beslenebilir.
Sonuç olarak, Yeniköy ve Kemerköy Termik Santrallarının üretim yapmaması gerek yıllık toplam tüketim, gerek anlık ihtiyaç (puant talep) ve gerekse elektrik sistemi açısından Muğla ilini, Ege bölgesini ve Türkiye enterkonnekte sistemini olumsuz etkilemez, bu santralların stratejik bir önemi yoktur.
Çalışmanın tamamını okumak için buraya tıklayın.
“SEN NİYE VARSIN KÖTÜLÜK ÜRETMEKTEN BAŞKA?”
Bir başka argümanın ise termik santrallerde çalışan işçilerin işsiz kalacağına yönelik olduğunu söyleyen Şaman, “Bizim işçiyle derdimiz olabilir mi? Zaten onlar için mücadele ediyoruz. Ama şunu da söylüyoruz, sen bu işçileri sömürüyorsun. Çünkü onları sağlığından ediyorsun. Erken ölümlere yol açıyorsun ya da ciddi hastalıklara yol açıyorsun. Bilimsel çalışmalar bunu doğruluyor. Hiç bunları yaşamadan da daha insanca bir hayat sürdürmeleri mümkün” dedi.
Diğer yandan, termik santrallere verilen devlet teşvikine değinen Şaman, bu teşvikin kirletici tesislere aktarılmasını eleştirerek, “Sadece sana verilen bu yılki teşvik, 1 milyar 200 milyon. Halkın cebinden sana gelen bu teşviki halkın kendisine dağılsa zaten oradaki çalışan işçilerin tamamı kendine iş kurar. Sen niye varsın kötülük üretmekten başka?” diye sordu.
Özellikle Akbelen Ormanı’nın 24 Temmuz 2023 tarihinde jandarma koruması eşliğinde termik santrallere kömür sağlamak için kesilmesinden sonra Muğla’da dayanılmaz bir noktaya gelindiğini söyleyen Şaman, “Bu doğa yıkımına sesini yükseltmek, kamuoyu oluşturmak ve mahkeme kararının uygulanması konusunda Muğla halkında bir fikir birliğine varabilmek için yola kervan çıkarttık. Bu devirde bize bir kervan çıkartmak zorunda bıraktılar. Bu hediyede onların bir kenarlarında dursun ne diyelim. Keşke yapmaları gerekeni yapsalardı, biz de bu kervanı yola çıkarmasaydık” ifadelerini kullandı.
“BELKİ BU KERVAN UMUDUN YOL BOYU TOPARLANDIĞI VE BÜYÜK BİR ŞEYE DÖNÜŞTÜĞÜ BİR SÜRECİ YAŞATIR”
Şaman ayrıca, Kervan’a ilginin çok fazla olduğunu söyledi. Broşür dağıtırken bölge halkının konudan haberdar ve kızgın olduğunu fakat umutsuz olduklarını fark ettiklerini belirten Şaman, bunun sorumlusunun siyaset üretenler olduğunu söyledi.
Her şeye rağmen umutlu olduğunu söyleyen Şaman, “Belki bu kervan işte umudun yol boyu toparlandığı ve büyük bir şeye dönüştüğü bir süreci yaşatır” dedi.
Pazar alanlarında yaptıkları çalışmalarda üreten köylünün rahatsız olduğunu gözlemlediklerini belirten Şaman, “Köylünün rahatsızlığı önemlidir. Birileri bir şeye dikkat edecekse bunun altını çizmek gerekir” dedi.
“GÜÇLÜ, HAKLI OLMANIN GÜCÜNÜ BİZ KULLANALIM”
Son olarak Cahnge.org üzerinden başlatılan ve Muğla’daki termik santrallerin kapatılmasını talep edem imza kampanyasını hatırlatan Şaman, “Lütfen girin, bulun, imzalayın ve paylaşın. Güçlü, haklı olmanın gücünü biz kullanalım. Çünkü onlar bizim çaresiz olduğumuzu düşünüyorlar. Hayır, biz halkız ve çaremiz var ve çaremizde kendimiziz” ifadelerini kullandı.
Kervanın örgütleyicileri “Muğla’daki Termik Santraller Neden Kapatılmalı?” sorusuna 10 maddede şöyle yanıt veriyor:
- Hukuk devleti ilkesi yargı kararlarının uygulanmasını gerektirir. Mahkemelerin verdiği kapatma kararı uygulanmıyor
- Türkiye’nin Muğla’daki santrallerin ürettiği elektriğe ihtiyacı yok
- Kamu kaynakları termik santrallere aktarılıyor
- Termik santraller usulsüz çevre izinleri ile çalıştırılıyor
- Termik santraller aşırı hava kirliliğine yol açıyor
- Termik santraller aşırı su tüketiyor
- Kömür sahaları köylerimizi yok ediyor, insanları göçe zorluyor
- Kömür sahaları ormanlarımızı yok ediyor
- Kömür sahaları zeytinliklerimizi, tarım alanlarımızı yok ediyor
- Termik santraller Muğla’da 68.000’den fazla insanın erken ölümüne neden oldu
Diğer yandan, MUÇEP’in Muğla’daki termik santrallerin kapatılması için 23 Ağustos 2023 tarihinde Change.org üzerinden başlattığı imza kampanyası hala aktif.
Kampanyaya imza vermek için buraya tıklayın.