Muğla’nın Milas ilçesinde yer alan Kıyıkışlacık Mahallesi’nde yapılması planlanan Yakamoz Yat Limanı ve Çekek Yeri projesine verilen “ÇED olumlu” ve projeye ilişkin dip tarama projesi için verilen “ÇED gerekli değildir kararlarının ikinci kez iptal edilmesiyle ilgili MUÇEP açıklama yayımladı.
Muğla’nın Milas ilçesinde yer alan Kıyıkışlacık Mahallesi Pencereli mevkisinde Tatsan Turizm ve Tarım Sanayi A.Ş. tarafından yapılması planlanan Yakamoz Yat Limanı ve Çekek Yeri projesine ilişkin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, 6 Ekim 2021’de “Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) olumlu” kararı vermişti.
Yakamoz Marina ve Çekek Yeri Dip Tarama projesi için ise 16 Nisan 2022’de Muğla Valiliği tarafından “ÇED gerekli değil” kararı verilmişti.
Muğla Çevre ve Ekoloji Politikaları Derneği (MUÇEP) gönüllüleri ile yurttaşlar, bu kararlara karşı iki ayrı dava açmıştı.
Muğla İdare Mahkemesi tarafından her iki karar da bölgenin önemli bir sulak alan olduğu; çok sayıda flamingonun, balık türlerinin ve Posidonia Oceanica çayırlarının yaşam alanı olması sebebiyle hukuki uyarlık olmadığı gerekçesiyle iptal edilmişti.
Bakanlık ve Tatsan A.Ş’nin Mahkeme’nin iptal kararına itiraz etmesinin ardından Danıştay 4. Dairesi, her iki dava için de tek bir bilirkişi raporunu değerlendirerek iptal kararının bozulmasına karar vermişti.
Yeniden görülen davada, Muğla 2. İdare Mahkemesi, 13 Mart 2025 tarihinde ÇED olumlu kararında hukuka uyarlık bulunmadığından iptaline karar verdi.
Ardından, Muğla İdare Mahkemesi tarafından 12 Mayıs 2025’te projeye ilişkin yapılması planlanan dip tarama için Muğla Valiliği tarafından verilen ÇED gerekli değildir kararı iptal edildi.
“MUĞLA’NIN CENNET KÖŞELERİNDEN BİRİNİN DAHA AKLA VE BİLİME AYKIRI GEREKÇELERLE SERMAYEYE PEŞKEŞ ÇEKİLMESİNE KARŞI MÜCADELE ETMEYE DEVAM EDECEĞİZ“
MUÇEP, dava sürecine dair açıklama yaptı. Açıklamada, kararın itiraz aşamasında Bakanlık avukatlarının hazırladığı itiraz dilekçesi eleştirildi.
İtiraz dilekçesinde, ÇED raporundaki yanlış bilgilerin temyiz dilekçesinde de tekrarlanığı söylendi ve şu örnek verildi:
“Dip Tarama için ayrı bir dosya ve iptal kararı varken, Bakanlık avukatlarının hazırladığı Danıştay temyiz dilekçesinde proje kapsamında dip tarama yapılmayacağı tekrar edilmekte, Dalyan’ın Köyceğiz’de olduğuna ilişkin bir cümle kurulmaktadır.”
Bakanlık avukatlarının hazırladığı Danıştay temyiz dilekçesi hakkında açıklama yapan MUÇEP, şu ifadeleri kullandı:
“Dilekçeyi hazırlayan kişilerin Güllük Körfezi’nde balıkçılık yapılmadığı iddiasını tekrar etmeleri, dalyanın her zaman bir yer adı değil, ‘Sığ lagünlerin ağız kısımlarının kapatılarak yapılan balıkçılık yöntemi’ olduğundan ve Güllük Dalyanı’nda da bu şekilde balıkçılık yapıldığından haberlerinin olmaması, iptal edilen ÇED raporunu da yeterince incelemedikleri veya en azından bir arama motoru sorgusu bile yapmadıkları kanısını doğurmaktadır.“
Marina için rüzgar yönünün, hızının ve dalga boyunun değerlendirilmesinin önemli olduğunun vurgulandığı açıklamada, şunlara dikkat çekildi:
“Proje alanından 85 kilometre uzaklıkta ve karasal bir iklimde yer alan Muğla meteroloji istasyonu verilerinin kullanılmasının her iki bilirkişi heyetince de uygun görülmemesinin de temyiz dilekçesinde önemsiz bir konu olarak addedilip hükme esas alınmamasını talep etmeleri karar vericilerin nasıl yanıltmaya çalıştıklarına ilişkin verilecek örneklerden sadece birisi.”
Açıklamada son olarak şu ifadelere yer verildi:
“Biz Muğla Çevre Platformu ve Güllük Körfezi kıyısında yaşamını sürdüren insanlar ve tüm canlılar adına, Muğla’nın cennet köşelerinden birinin daha akla ve bilime aykırı gerekçelerle sermayeye peşkeş çekilmesine, sadece ve sadece ranta kurban edilmesine karşı mücadele etmeye devam edeceğiz.”
Yurttaşlar ayrıca, eski Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Ardahan Milletvekili Ensar Öğüt’ün beş katlı rezidans yapacağını söylediği arsanın, marinanın planlandığı alana yakın olduğuna dikkat çekti.
NE OLMUŞTU?
Muğla’nın Milas ilçesinde yer alan Kıyıkışlacık Mahallesi Pencereli mevkisinde Tatsan Turizm ve Tarım Sanayi A.Ş. tarafından yapılması planlanan Yakamoz Yat Limanı ve Çekek Yeri projesine; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından 6 Ekim 2021’de “Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) olumlu” kararı verilmişti.
MUÇEP ile yurttaşlar, projeye verilen ÇED olumlu kararına karşı dava açmıştı ve savanın avukatlığını Bora Sarıca üstlenmişti.
Dava konusu ÇED raporunda; proje kapsamında dip tarama yapılmayacağı, Güllük Körfezi’nde “Balıkçılık açısından yoğun kullanılan bir alan değildir ve ekonomik anlamda önemli oranda balıkçılık yapılmamaktadır” iddiası yer almıştı.
Güllük Dalyanı tampon bölgesinde yer alan 100 yatlık çekek yerinin, 29 metrelik bir yükseltiye dolgu yapılmadan nasıl inşa edileceğine dair bilgilerin de yer almadığı raporda, planlanan çekek yerinde denizel yaşamı tehdit eden kimyasal kullanımının ve bu kimyasallara ilişkin atıkların nasıl bertaraf edileceğine dair bir açıklama yapılmamıştı.
Ayrıca, su ve kanalizasyon yapısı olmayan bölgede marina için su temininin ters ozmosla yapılacağı belirtilmiş fakat bu meselenin projelendirilmemiş ve denizel ve karasal ekosistemlere olan etkisi değerlendirilmemişti.
Dava kapsamında bölgede, yapılan ilk bilirkişi keşfinde; alanda tepeli pelikan ve flamingo varlığı gözlenmiş ve marina yapılacak alandaki yeterli derinliğin olmadığı tespit edilmişti.
Keşiften sonra 16 Nisan 2022 tarihinde ise Muğla Valiliği tarafından Yakamoz Marina ve Çekek Yeri Dip Tarama projesi için “ÇED gerekli değil” kararı verildi.
MUÇEP gönüllüleri ile yurttaşlar, bu karar için dava açtı ve davanın avukatlığını Ayşe Yaka üstlendi.
Yapılan keşiflerin ve hazırlanan bilirkişi raporlarının ardından, Muğla İdare Mahkemesi tarafından Bakanlığın verdiği “ÇED olumlu” kararı ile Muğla Valiliği’nin verdiği “ÇED gerekli değildir” kararı, bölgenin önemli bir sulak alan olduğu; çok sayıda flamingonun, balık türlerinin ve Posidonia Oceanica çayırlarının yaşam alanı olması sebebiyle hukuki uyarlık olmadığı gerekçesiyle iptal edilmişti.
Bakanlık ve Tatsan A.Ş. tarafından Mahkeme’nin iptal kararının temyizi üzerine Danıştay 4. Dairesi, Ekim 2023’te her iki dava için de tek bir bilirkişi heyetinin değerlendirmesiyle iptal kararının bozulmasına karar vermişti.
Bakanlık avukatlarının hazırladığı Danıştay temyiz dilekçesinde ise proje kapsamında dip taraması yapılmayacağı yer aldı.
Ayrıca, şirketin 28 Haziran 2021’de yayımladığı Yat Limanı ve Çekek Yeri Nihai ÇED Raporu’nda da “Proje kapsamında herhangi bir dip tarama işlemi yapılmayacaktır” ifadelerine birçok kez yer veriliyor.
Bozma kararından sonra 14 Haziran 2024’te Muğla 2. İdare Mahkemesi tarafından proje alanında dokuz ayrı bilim alanından bilirkişilerden oluşan heyetle keşif yapılmıştı.
13 Ekim 2024 tarihli bilirkişi raporunda; ÇED olumlu kararının, inşaat mühendisi ve jeoloji mühendisi bilirkişiler açısından uygun olduğu belirtilmesine karşı ziraat mühendisi, su ürünleri mühendisi, hidrobiyoloji bilimi, biyoloji bilimi, deniz ulaştırma mühendisi, meteoroloji mühendisi ve çevre mühendisi bilirkişiler tarafından kararın uygun olmadığı belirtilmişti.
Muğla 2. İdare Mahkemesi, davada bilirkişi raporuna dayanarak “Projenin çevreye olumsuz etkisinin olacağı anlaşıldığı” gerekçesiyle 2021 yılında Bakanlık tarafından verilen ÇED olumlu kararında hukuka uyarlık bulunmadığından 13 Mart 2025 tarihinde iptaline karar vermişti.
Muğla İdare Mahkemesi tarafından projeye ilişkin yapılması planlanan dip tarama için Muğla Valiliği tarafından verilen ÇED gerekli değildir kararı ise 12 Mayıs 2025’te iptal edildi.
