Muğla’nın Menteşe ile Yatağan ilçelerine bağlı Bayır ve Deştin mahallelerinin ortak sınırında kurulmak istenen ve mahkeme kararıyla durdurulan entegre çimento fabrikası için 28 Kasım’da yeniden İnceleme Değerlendirme Kurulu (İDK) toplantısı gerçekleştirilecek. Konuya ilişkin Gündem Fethiye’ye açıklamalarda bulunan Deştin Çevre Platformu Eş Sözcüsü Haluk Özsoy, “Kanun dışı, hukuk dışı bir süreç; ÇED’in eksikleri varmış gibi bir noktaya getirmeye çalışıyorlar” dedi.
Haber: Yasin Çoban
Muğla’nın Menteşe ile Yatağan ilçelerine bağlı Bayır ve Deştin mahallelerinin ortak sınırında kurulmak istenen entegre çimento fabrikasına verilen Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) olumlu kararına karşı açılan davada Muğla 2. İdare Mahkemesi 7 Eylül 2023 tarihinde iptal kararı vermişti.
Şirket, temyiz incelemesi sonuçlanıncaya kadar kararı, yürütmenin durdurulması talebiyle Danıştay’a taşımıştı. Danıştay 4. Dairesi, 9 Kasım 2023 tarihli kararında; yürütmenin durdurulması talebini oy birliğiyle reddetmişti.
Danıştay 4. Dairesi, 11 Ocak 2024’te ÇED olumlu kararının iptali geçerli olduğuna kesin olarak, oybirliğiyle karar vermişti.
Entegre çimento fabrikası için mahkemenin iptal kararları vermesine rağmen 2014 yılında alınan ÇED olumlu kararının devamı gibi gösterilerek 28 Kasım’da İDK toplantısı yapılmasına karar verildi
Konuya ilişkin Gündem Fethiye’ye değerlendirmelerde bulunan Deştin Çevre Platformu Eş Sözcüsü Haluk Özsoy, şunları söyledi:
“Kanun dışı, hukuk dışı bir süreç; ÇED’in eksikleri varmış gibi bir noktaya getirmeye çalışıyorlar. Bakanlık ile beraber yapıyorlar bunu. Mahkemede zaten dava açtığımızda bunun yeni bir ÇED süreci olduğunu, bir önceki ÇED’in eksiklerin tamamlanmayacağını ikinci ÇED içinde söylemişti. Şu anda yapılan İDK ile kanunsuz biçimde arkadan dolanmaya çalışıyorlar ama biz bunlara karşı gerekli tepkilerimizi vereceğiz”
“HUKUKSAL BİR DAYANAĞI YOK BU SÜRECİN“
Bu hamleleri yapacaklarını tahmin ettiklerini belirten Özsoy, “İDK kararı hukuksuz çünkü yeni bir ÇED süreci başlatması gerekiyor. İkinci ÇED iptal oldu. Şimdi sanki öncekinin eksiklerini tamamlayacakmış gibi bir duruma getiriyor meseleyi onu anlıyoruz bu İDK toplantısından” ifadelerini kullandı.
2014 yılında verilen ÇED raporunun revize edilerek yeniden gündeme getirildiğini söyleyen Özsoy, “Hukuksal bir dayanağı yok bu sürecin, o ÇED raporunu Bakanlık’tan yeniden geçirilmek isteniyor. ‘ÇED’de eksik vardı’ tamamladık mevzusuna getirmeye çalışıyorlar” dedi.
Özsoy; mahkemenin kararının net olduğunu o bölgedeki zeytinliklerin taşınamayacağını, bunun kanun dışı olduğunu dolayısıyla ilk ÇED’in eksikliklerinin giderilmesinin söz konusu olmadığını belirtti.
“BELEDİYE BAŞKANI GONCA KÖKSAL’A GÜVENİYORUZ”
Menteşe Belediye Başkanı Gonca Köksal’ın basına yaptığı “ÇED ve ruhsat iptal edildi. İmar planının iptali ile ilgili bir dava devam ediyor. Çimento Fabrikası sürecine yönelik şeffaf olacağız. Tüm gelişmeleri paylaşacağız. Yasal olarak yapılması gereken ne varsa yapacağız. Çevreye zarar verecek her projenin karşısında olduğumuzu söylüyoruz” açıklamasıyla ilgili de konuşan Özsoy, şunları söyledi:
“Menteşe Belediye Başkanı’nın açıklamalarında çimento yanlısı medya kendi algılarınca durumu yönetmeye çalışıyor. Belediye Başkanı’nın söylediklerini abartıp aramıza bir nifak sokmak ister gibi bir hamle yaptılar açıkçası. Biz Menteşe Belediyesi’ne ve Belediye Başkanı Gonca Köksal’a güveniyoruz.”
Menteşe Belediyesi’nin ve Belediye Başkanı Gonca Göksal’ın gerekli hamleleri yapacaklarına inandıklarını söyleyen Özsoy, “Şu anda bir karşıtlık veya itilafımız yok. Biz iletişim halindeyiz hatalar oluyor karşılıklı onları konuşuyoruz karşılıklı olarak iletişim halihazırda aktif olduğu için önemli olan bu” diyerek sözlerini sonlandırdı.
Gündem Fethiye’nin hazırladığı ve Muğla’da çimento fabrikasına karşı yürütülen 40 yılı aşkın süredir devam eden direnişini anlatan iki bölümlük seri:
NE OLMUŞTU?
Muğla’da Deştin ve Bayır mahallelerinden kurulmak istenen “Entegre Çimento Fabrikası ve Hammadde Ocakları” projesine verilen “Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) olumlu” kararının iptalinin ardından, farklı bir şirket ile yeniden başvuru yapılması ve yeniden ÇED olumlu kararının verilmesi üzerine karara itiraz edilmiş ve hukuki süreç başlatılmıştı. Açılan davalar süre aşımından reddedilmiş fakat Danıştay tarafından karar bozularak hukuki süreç devam ettirilmişti.
27 Ocak 2022 tarihinde açılan davada, mahkeme heyeti bilirkişi keşfinin yapılmasına karar vermiş, 23 Şubat 2023 tarihinde bilirkişi keşfi yapılmıştı.
Keşfi sonrasında heyetin raporu teslim etmesi için verilen bir aylık süre, bilirkişi heyetinin talebi üzerine 60 gün uzatılmıştı. Böylece keşif tarihinden itibaren raporun sunulması için verilen toplam süre 90 gün olmuştu.
Ek süre kararının ardından Deştin Çevre Platformu, Muğla Çevre Platformu (MUÇEP) Menteşe Meclisi ve Bayır Çevre Komitesi bir açıklama yapmış, firma sahiplerinin proje inşaatını devam ettirdiğine vurgu yaparak, ÇED olumlu kararının yürütmesinin durdurulmadan verilen ek süre kararını eleştirmişti.
25 Mart 2023 tarihinde proje sahasında inceleme gezisi yapan uzmanlar ise projenin hayata geçirilmesi durumunda çevreye geri döndürülemez zarar verileceğini dile getirmişti.
3 Nisan 2023 tarihinde, çimento fabrikasının tamamlanmasında önemli aşamalarından olan klinker fırınını taşıyan kamyonların inşaat alanına götürülmek istenmesi üzerine, köylüler kamyonların geçişine engel olmuş ve Bayır Caddesi girişinde çadır nöbetine başlamışlardı.
4 Mayıs 2023 çimento fabrikasına verilen Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) olumlu kararına karşı açılan davada, 23 Şubat 2023 tarihinde gerçekleştirilen bilirkişi keşfinin raporu mahkemeye sunuldu. Bilirkişi heyeti değerlendirilen her alanda projenin yapılmasının uygun olmadığını söyledi.
Mahkeme bilirkişi kararına rağmen ÇED olumlu kararının yürütmesini durdurmamış ve inşaat çalışmaları devam etmişti. Bu süreçte şirket, birinci ÇED ile saptanan eksiklerin giderilip giderilmediğine dair ek bilirkişi raporu istemiş ve Mahkeme iki hafta ek süre verdiğini açıklamıştı.
Bilirkişilerin projeye olumsuz görüş vermesine rağmen mahkemenin hala yürütmeyi durdurma kararı vermemesine karşı ise yurttaşlar 13 Temmuz 2023 tarihinde Muğla İdare ve Vergi Mahkemeleri önünde “Deştin için adalet” nöbetine başladı.
ÇED olumlu kararına karşı açılan davada ise Muğla 2. İdare Mahkemesi 7 Eylül 2023 tarihinde iptal kararı vermişti.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, (TMMOB) Mimarlar Odası Muğla Şubesi, projeye verilen ruhsatların iptal edilmesi için 13 Eylül 2023 tarihinde Menteşe Belediyesi’ne yazı göndermişti.
18 Eylül 2023‘te Menteşe Belediyesi’nden yapılan açıklamada, projeye verilen yapı ruhsatlarının da iptal edildiği duyurulmuştu.
Danıştay 4. Dairesi, 11 Ocak 2024’te ÇED olumlu kararının iptali geçerli olduğuna kesin olarak, oybirliğiyle karar vermişti.
