İran’ın dini lideri Ali Hamaney, ülke siyasetinde etkili bir figür. İşte Hamaney’in hayatı, kariyeri ve liderlik süreci.
İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, ülke siyasetinde onlarca yıldır belirleyici rol oynuyor. 1939 yılında Meşhed kentinde doğan Hamaney’in ailesi aslen Tebrizli ve Türk kökenli. Babası bir din adamı olan Hamaney, erken yaşta dini eğitime başladı. Meşhed, Necef ve Kum kentlerinde aldığı eğitimle Şii din alimleri arasında yer aldı. Humeyni ile tanışması, siyasi kariyerinin yönünü belirleyen en önemli gelişmelerden biri oldu.
Hamaney’in hayatının ilk 40 yılı, İran Şahı’nın yönetimi altında geçti. Bu dönemde Humeyni’nin fikirlerini yayma çabaları nedeniyle birçok kez gözaltına alındı ve işkence gördü. 1979’da Şah’ın devrilmesi ve Humeyni’nin dönüşüyle kurulan İslam rejimi, Hamaney için de bir dönüm noktası oldu. Yeni rejimde milletvekilliği, savunma bakan yardımcılığı ve Devrim Konseyi üyeliği gibi görevler üstlendi. Aynı zamanda cuma imamlığı yaptı.
1981 yılında uğradığı suikast girişimi sonucunda sağ kolu felç kaldı. Aynı yıl yapılan seçimde, yüzde 95’in üzerinde oyla cumhurbaşkanı seçildi. Görevi süresince İran-Irak savaşının büyük kısmında ülkeyi yönetti.
Humeyni’nin 1989’daki vefatının ardından, Hamaney 49 yaşında dini lider olarak seçildi. Liderlik koltuğuna oturabilmesi için “Ayetullah” unvanı verilerek anayasa değiştirildi. O tarihten bu yana, İran’ın en yüksek otoritesi olarak görev yapıyor.
Hamaney döneminde İran, Ortadoğu’daki pek çok çatışmada aktif rol aldı. “Direniş ekseni” olarak tanımlanan yapılarla; Hizbullah, Hamas, Husiler ve Irak’taki Şii milisler gibi örgütlerle yakın ilişkiler kuruldu. Bu strateji, İran’ın bölgedeki etkisini artırdı.
Nükleer program konusunda Hamaney’in izniyle 2015 yılında Batı ile anlaşma yapıldı. Ancak 2018’de Donald Trump’ın anlaşmadan çekilmesi sonrası ilişkiler gerildi. Bu gelişmeler, Hamaney’in Batı’ya yönelik güvensizliğini pekiştirdi.
İran’da 2009, 2017, 2019 ve 2022 yıllarında düzenlenen protestolar da Hamaney’in liderliğini sınayan olaylar arasında yer aldı. Mahsa Amini’nin ölümü sonrası başlayan gösteriler, ülke genelinde aylarca sürdü. Hamaney, bu eylemlerden dış güçleri sorumlu tuttu.
Kaynak: NTV
Etiketler: hamaney kimdir, iran dini lideri hamaney kimdir, iran dini lideri, iran dini lideri hamaney, ali hamaney
