Eski Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı ve Antalya Milletvekili Deniz Baykal, 84 yaşında hayatını kaybetti.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, eski CHP Genel Başkanı ve Antalya Milletvekili Deniz Baykal’ın hayatını kaybettiğini açıkladı.
CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu sosyal medya hesabından “Genel Başkanımız, Türkiye ve Cumhuriyet Halk Partimizin sevdalısı, Antalya milletvekilimiz, kıymetli büyüğümüz sayın Deniz Baykal’ın vefatını büyük bir üzüntü ile öğrendim. Bize mücadelelerle dolu bir hayat öyküsünü miras bıraktı. Milletimizin başı sağ olsun” mesajı paylaştı.
“BABAM BU SABAH EVİNDE UYKUSUNDA VEFAT ETTİ”
84 yaşında vefat eden Deniz Baykal’ın kızı Aslı Baykal, “Babam bu sabah evinde uykusunda vefat etti. Cenazeyi salı günü Antalya’da defnetmeyi planlıyoruz” açıklamasını yaptı.
Aslı Baykal, taziyeleri Ankara’daki evlerinde öğleden sonra kabul edeceklerini söyleyerek, “Hepimizin başı sağ olsun” dedi.
DENİZ BAYKAL KİMDİR?
Deniz Baykal, 20 Temmuz 1938 tarihinde Antalya’da doğdu.
Cumhuriyet Halk Partisi’nin 4. genel başkanı olan Deniz Baykal, 1952 yılında Antalya Atatürk Ortaokulu’ndan, 1955 yılında ise Antalya Lisesi’nden mezun oldu. 1959 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. 1960 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ne asistan olarak girdi.
1963’te doktora çalışmalarını tamamladıktan sonra iki yıl Rockefeller Foundation bursu ile ABD’de kalarak, Columbia Üniversitesi ile Berkeley Üniversitesi’nde çalışmalarını sürdürdü. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nde Siyaset Bilimi doçenti olarak çalıştı.
1960’LI YILLARDA SİYASİ HAYATI BAŞLADI
1960’lı yıllara doğru Demokrat Parti iktidarına karşı gelişen öğrenci hareketlerine katılan Baykal, 1968’de CHP’ye girerek siyasal yaşama atıldı.
14 Ekim 1973’te yapılan genel seçimlerinde 185 milletvekili kazanarak birinci olan Cumhuriyet Halk Partisi’nden Antalya Milletvekili seçildi.
1974’te Bülent Ecevit başbakanlığında kurulan CHP-MSP koalisyon hükûmetinden Maliye Bakanı oldu.
22. Olağan Kurultay’da (14 Aralık 1974) Mustafa Üstündağ ile birlikte genel sekreter yardımcısı oldu. Baykal, görüş ayrılıkları nedeniyle 8 Mart 1976’da genel sekreter yardımcısı görevinden istifa etti. Merkez Yönetim Kurulu’nun 4 üyesi de Deniz Baykal ile birlikte hareket etti.
CHP tarihinde bu olay 5’ler Hareketi olarak yer aldı. 1976 yılındaki parti kurultayında Ecevit’e açıkça karşı çıktı ama listesi seçimi kaybetti.
5 Haziran 1977’de yeniden Antalya milletvekili seçilerek Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne girdi. 1978’de kurulan üçüncü Ecevit hükûmetinde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı yaptı. Deniz Baykal bu dönemde CHP Parti Meclisi ve Merkez Yürütme Kurulu, Genel Sekreter Yardımcılığı görevlerinde bulundu.
1980 DARBESİNDE SİYASİ YASAKLI OLDU
Baykal, 1982 Anayasası’nın beş yıl süreyle siyasi yasağı getirdiği politikacılar arasında bulundu. 1983 yılında siyasal partilerin kurulmasına izin verilmesinden sonra “yasaklı olmalarına rağmen faaliyetlerini sürdürdüğü” gerekçesiyle bir grup önde gelen Cumhuriyet Halk Parti’li ve Adalet Parti’li politikacıyla birlikte Çanakkale Zincirbozan Askeri Tesisleri’nde ikinci kez gözaltına alındı.
Siyasi yasaklı olmasına karşın 1984 yılında Sosyal Demokrasi Partisi’ne (SODEP) girdi; bu partinin Sosyaldemokrat Halkçı Parti’yle (SHP) birleşmesiyle SHP’li oldu. Eylül 1987’deki referandumla siyasi yasakların kaldırılmasından sonra Kasım 1987’deki genel seçimlerde SHP’den Antalya Milletvekili seçildi.
Görüş ayrılıkları yüzünden 10 Eylül 1990’da genel sekreterlik görevinden istifa edip, SHP’de parti içi muhalefetin önderi oldu. SHP’de bu dönemden başlayarak olağan ve olağanüstü kurultaylarda Genel Başkan Erdal İnönü’nün üç defa (Eylül 1990, Temmuz 1991 ve Ocak 1992) karşısına çıktı ama hepsinde yenildi.
CHP DÖNEMİ SİYASETE YENİDEN BAŞLADI
Deniz Baykal, Antalya Milletvekili olarak Türkiye Avrupa Birliği Karma Parlamentolararası Komitesi Eşbaşkanlığı’nı yürüttü. Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi üyeliğine seçildi. TBMM Dışişleri Komisyonu üyeliğinde bulundu. Temmuz 1992’de kapatılan siyasi partilerin açılmasına izin veren yasanın sağladığı imkânla CHP’ye geçti ve 9 Eylül 1992 tarihinde toplanan CHP Kurultayı’nda CHP Genel Başkanlığı’na seçildi. CHP Genel Başkanı olduğunda 54 yaşındaydı.
30 Ekim 1995 tarihinde kurulan DYP-CHP koalisyon hükûmetinde Başbakan Yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı görevlerini üslendi.
24 Aralık 1995 milletvekili genel seçimlerinde yeniden Antalya milletvekili oldu. Seçimleri takiben 53’üncü hükümetin (Anayol Hükümeti) kurulmasıyla Dışişleri Bakanlığı ve Başbakan Yardımcılığı görevlerinden ayrıldı.
1997’de kurulan Anasol-D Hükümeti’ni dışarıdan destekledi. 23 Mayıs 1998 tarihinde yapılan Cumhuriyet Halk Partisi 27. Olağan Kurultayında genel başkanlığa üçüncü kez seçildi. Baykal ile başbakan Mesut Yılmaz arasında 3 Haziran 1998’de erken seçim konusunda bir protokol imzalandı; seçimlerin 18 Nisan 1999 tarihinde yapılması kararlaştırıldı. Ancak 1998’in yaz aylarında patlak veren Türkbank Skandalı’ndan sonra hükümetten desteğini çekti. Anasol-D Hükümeti, yolsuzluk ve Türkbank ihalesi konusunda verilen gensorunun TBMM’de kabul edilmesi üzerine 25 Kasım 1998 tarihinde düştü.
18 Nisan 1999 seçimlerinde, yüzde 8,71 oy alan Deniz Baykal liderliğindeki Cumhuriyet Halk Partisi tarihindeki en kötü seçim sonucunu alarak yüzde 10’luk seçim barajını aşamadı ve ilk kez TBMM dışında kaldı. Seçim yenilgisinin ardından istifa etmeyeceğini açıklayarak kendisine yöneltilen tepkileri artıran Baykal, sonunda tepkilere karşı duramayarak 22 Nisan 1999 tarihinde genel başkanlıktan istifa etti. 30 Eylül 2000 tarihinde Ankara’da toplanan Cumhuriyet Halk Partisi 11. Olağanüstü Kurultayı’nda yeniden seçilerek dördüncü kez CHP Genel Başkanı oldu.
2002’DE TEK PARTİ MUHALEFETİ YAPTI
3 Kasım 2002 Türkiye Genel Seçimleri’nde CHP yüzde 19,4 oyla 177 milletvekili kazanarak TBMM’ye giren tek muhalefet partisi oldu. Deniz Baykal ise yine Antalya Milletvekili seçildi. Baykal, 22. Dönem TBMM’de Ana Muhalefet Partisi Genel Başkanı olarak görev yaptı.
2002 yılında Anayasa Mahkemesi, Recep Tayyip Erdoğan’ın TCK’nın 312. maddesinden mahkum olduğu gerekçesiyle “milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olmadığını” belirterek parti kurucusu olamayacağını hükme bağlamıştı. Yüksek Seçim Kurulu da (YSK) Anayasa’nın milletvekili seçilme yeterliliğini düzenleyen 76. maddesinde yer alan “ideolojik ve anarşik eylemlere katılma” hükmünü gerekçe göstererek Erdoğan’ın 2002 genel seçimlerindeki adaylığını kabul etmedi. Seçimden sonra, 5 Kasım 2002’de Erdoğan’ı ziyaret eden Baykal, “Kanaatim, bir insanın siyasi suç niteliğinde mahkum olmasının ömür boyu siyasetten mahrum edilmesine gerekçe olmamalıdır” dedi.
Baykal’ın ziyaretiyle CHP’nin anayasa değişikliğine destek vermesi ve YSK’nın AK Parti’nin başvurusu üzerine 4 Aralık’ta, Siirt’in Doğanköy köyünde seçimde usulsüzlük olduğuna karar verilerek Siirt seçimlerinin tekrarlanmasına karar verdi.
2010’DA GENEL BAŞKANLIK GÖREVİNDEN İSTİFA ETTİ
2007 genel seçimlerinde CHP’nin de içinde bulunduğu sol ittifak yüzde 20,9 oy aldı. Deniz Baykal 26 Nisan 2008’de yapılan 32. CHP Olağan Kurultayı’nda 1231 delegeden 1021’inin oyunu alarak tekrar genel başkan seçildi. 10 Mayıs 2010 tarihinde, internette yayınlanan gizli kamera görüntüleri sonrası genel başkanlık görevinden istifa ettiğini açıkladı.
Baykal, 2011 ve Haziran 2015 genel seçimlerinde CHP’den Antalya milletvekili seçildi.
16 Ekim 2017’de beynindeki ana damarın tıkalı olması nedeniyle Ankara Üniversitesi İbni Sina Hastanesi’nde yoğun bakım servisinde tedavi altına alındı.
24 Haziran 2018 seçiminde Antalya Milletvekili olarak seçilen Baykal, sağlık sorunları nedeniyle ancak 21 Şubat 2019’da Meclis’te yemin edebildi.
Deniz Baykal 11 Şubat 2023 tarihinde hayatını kaybetti.
