Muğla’nın Datça ilçesinde etkili olan dolu nedeniyle, hasada hazırlanan güz domatesi tarlaları zarar gördü. Sağanak nedeniyle ise cadde ve sokaklarda su birikintileri oluştu.
Muğla’nın Datça ilçesinde bugün (6 Aralık 2023) öğle saatlerinden itibaren sağanak ve dolu etkili oldu. Yağış nedeniyle kent merkezi başta olmak üzere çeşitli mahallelerde cadde ve sokaklarda su birikintileri meydana geldi, sürücüler ve yayalar ilerlemekte zorlandı.
Bazı mahallelerde ise dolu etkili oldu. Dolu nedeniyle, Datça’da temmuz ve ağustos aylarında dikilen, kasım ve aralık aylarında ise hasadı yapılan domates ve patates tarlaları zarar gördü.
Emecik Mahallesi Muhtarı Hüseyin Harıpcı, fındık büyüklüğünde yağan dolunun Emecik’teki 60-70 dönüm domates tarlasında zarara sebep olduğunu açıkladı.
Emecik Mahallesi’ndeki üretici Cumali Ahır ise hasat için hazır olan kırmızı ve yeşil domateslerin doludan sonra eridiğini ve kullanılmaz hale geldiğini belirtti.
Datça’da dün (5 Aralık) ise denizde hortum meydana gelmişti.
TARIMDA DOLU ZARARLARI VE KORUNMA YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Meteoroloji Genel Müdürlü tarafından yayınlanan ve Ziraat Yüksek Mühendisi Yüksel Nadaroğlu ile Ziraat Yüksek Mühendisi Dr. Osman Şimşek tarafından kaleme alınan makalede tarımda dolu zararları ve korunma yöntemlerine ilişkin şu bilgiler veriliyor:
“Dolu yağışı 5-10 dakika gibi kısa bir süre devam etmesine rağmen, tarım alanlarında yaptığı zarar oldukça fazladır. Dolu zararı fiziki olup daha çok meyveler, yapraklar ve sürgünler üzerinde etkilidir. Dolu zararı; yağışın süresine, şiddetine ve büyüklüğüne bağlıdır. Dolu tanesinin iriliği ve bitkilerin genç, taze oluşu dolu zararını artırır.
Makalenin tamamını okumak için buraya tıklayın.
“Dolu zararlarından dört yöntemle korunmak veya zararlarını azaltmak mümkündür.
- Dolusavar Topu
- Dolusavar Roketi
- Dolu Ağları
- Ürün Sigortası
DOLUSAVAR TOPU
Dolusavar topu; dolu tanelerinin verdiği zararı önlemek için, cihazdan yayılan şok dalgaları sayesinde tanelerin dış katmanlarını eriterek büyümelerini ve şekillenmelerini engellemek prensibiyle çalışmaktadır. Böylelikle erimeden sonra küçük boyuta düşen dolu çekirdeğinin yeryüzüne düştüğünde zarar vermesi önlenmiş olur. Dolusavar topları asetilen ve bütan gazı kullanarak yüksek frekanslı dolu dağıtıcı şok dalgaları üretir. Bu cihaz oluşmuş dolu tanesine karşı etkili değildir. Bu yüzden en önemli şart dolu topunun zamanında çalıştırılmasıdır. Bu nedenle dolusavar topu fırtına ve dolu oluşumundan en az 20 dakika önce çalıştırılmalıdır. Cihazın verimliliği başlangıç zamanının gecikmesiyle orantılı olarak azalır. Cihazın hava tahmin merkezlerinden veya meteorolojik radardan gelecek uyarılar dikkate alınarak çalıştırılması tavsiye edilmektedir.
DOLUSAVAR ROKETİ
Dolusavar roketi bulutun içersine gümüş iyodür parçacıkları ekleyerek dolu tanelerinin şekillenmesini etkilemektedir. Doğru zamanda ve zayıf dikey faaliyetlerin başladığı yerde bulutun içerisine çok sayıda buz oluşum çekirdeği enjekte ederek büyük dolu tanelerinin oluşumunu engellemektedir. Oluşan küçük dolu taneleri aşağıya düşerken kısmen eriyebilmekte ve daha az zarara sebep olabilmektedir. Bu cihaz önemli bir yatırım gerektirmemektedir. Fakat meteorolojik radar olmadan yüksek verimlilikte bu cihazı kullanmak oldukça zordur.
DOLU AĞLARI
Dolu ağları, maliyeti yüksek olduğundan geniş tarım arazilerinde nadiren kullanılmaktadır. Bir meyve bahçesine dolu ağının kurulma maliyeti hektar başına 15000-20000 TL civarındadır. Ayrıca baharda serme ve kışın toplama maliyeti yıllık 2000-3000 TL civarındadır. Dolu ağları çok kuvvetli olmayan dolu yağışında etkilidir. Diğer doludan korunma yöntemlerinde olduğu gibi kuvvetli dolu fırtınalarında etkili olamamaktadır. Dolu ağları birçok dolu yağışında başarıyla kullanılmakta, ayrıca bitkileri kuş saldırılarına karşı korumaktadır. Bunun yanında bitkilere ulaşan güneş ışığını azaltma gibi olumsuzlukları vardır.
ÜRÜN SİGORTASI
Günümüzde, mevcut teknolojik gelişmelere rağmen, dolu yağışının tamamen önlenmesi mümkün değildir. Tarımda dolu yağışı sonucunda oluşabilecek zararları azaltma yöntemlerinden birisi de faaliyetlerimizi veya ürünlerimizi sigorta kapsamına aldırmaktır. Bu amaçla ülkemizde 14/06/2005 tarihli 5363 sayılı “Tarım Sigortaları Kanunu” çıkarılmıştır. Kanun, tüm bitkisel ürünlerde dolu zararı sonucu oluşan kayıpları, meyveler, yaş sebzeler ve kesme çiçeklerde dolu riskinin neden olduğu kalite kayıplarını ve seralarda oluşan hasarları sigorta kapsamına almaktadır.”
