Muğla’nın Menteşe ve Yatağan ilçelerinde kurulmak istenen entegre çimento fabrikası için bölgeyi sanayi alanı amaçlı kullanıma açan 1/5000 ölçekli imar planının iptal kararında olumlu oy kullanan Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Aras ve Belediye Meclis Üyeleri hakkında çimento şirketi suç duyurunda bulundu. MUÇEP Menteşe Meclisi Gönüllüsü Mustafa Tuncaelli, süreci Gündem Fethiye’ye değerlendirdi.
Haber: Duru Şevval Ayyüce
Muğla Büyükşehir Belediyesi, 13 Şubat’ta gerçekleştirdiği Şubat Ayı Meclis Toplantısı’nda, Muğla’nın Menteşe ve Yatağan ilçeleri sınırında kurulmak istenen entegre çimento fabrikası için bölgeyi sanayi alanı ve entegre çimento fabrikası amaçlı kullanıma açılan 1/5000 ölçekli imar planını oy çokluğu ile iptal etmişti.
Çimento şirketinin, imar planının iptal edilmesine yönelik Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Aras ve olumlu oy kullanan Belediye Meclis Üyeleri hakkında suç duyurusunda bulunduğu açıklandı.
“İMAR PLANLARI İLK DEFA İPTAL EDİLMİYOR”
Şirket’in suç duyurusunda bulunması hakkında Gündem Fethiye’ye konuşan Muğla Çevre Platformu (MUÇEP) Menteşe Meclisi Gönüllüsü Mustafa Tuncaelli, Bayır bölgesinde kurulmak istenen çimento fabrikasına karşı mücadelenin 32 yıldır devam ettiğini belirtti.
Tuncaelli, Muğla’nın Menteşe ilçesindeki Bayır Mahallesi ve Yatağan ilçesindeki Deştin Mahallesi’nin ortak sınırı Tekağaç mevkisinde kurulmak istenen entegre çimento fabrikasına karşı verilen mücadelenin ise 18 yıldır devam ettiğini ifade etti.
Başta Deştin köylüleri olmak üzere, yakın çevrede yaşayan köylülerin ve yaşam savunucularının da yıkım projesini durdurmak için 18 yıldır uğraştığını vurgulayan Tuncaelli, şu ifadeleri kullandı:
“Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı uygun bulunmuş ama hiç de uygun olmayan iki ayrı Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu mahkemeler tarafından iptal edildi. İmar planları da ilk defa iptal edilmiyor.”
Tuncaelli, 2015 yılında ilk ÇED olumlu kararının iptal edilmesinin ardından 2017 yılında imar planlarının mahkeme tarafından iptal edildiğini ve belediyelerin de bu doğrultuda meclis kararları alarak plan iptalleri yaptıklarını hatırlattı.
“ÇİMENTOCU FİRMA ÖNCE BU UYDURUK ÇED RAPORLARININ HESABINI VERMELİDİR”
Mahkeme kararının temyize götürüldüğünde ise kimsenin bilmediği ikinci ÇED’in Danıştay’da mahkemeye sunularak plan iptallerinin kaldırıldığını söyleyen Tuncaelli, şu ifadeleri kullandı:
“Şimdi ikinci ÇED yok. İmar planlarının tekrar yürürlüğe konulmasında önemli bir rol oynayan ikinci ÇED’in iptali bile plan iptalleri için başlı başına bir gerekçedir. Çimentocu firma önce bu uyduruk ÇED raporlarının hesabını vermelidir.”
Mahkemenin yürütmeyi durdurma kararını vermemesini fırsat bilerek köylülerin tüm karşı çıkmalarına, yolları kesip engelleme çabalarına rağmen kaçak yapının yapıldığını vurgulayan Tuncaelli, “Şimdi de ben bu kadar yatırım yaptım diye hak iddiasında bulunması gülünç” dedi.
“YİNE ÇİMENTOCU FİRMA VE BAKANLIK İŞ BİRLİĞİ HALİNDE YASALARI HİÇE SAYARAK YENİ BİR TERTİP PEŞİNDELER”
Mahkeme tarafından iptal edilen ve iptali Danıştay tarafından onarlanan ikinci ÇED’in, revize edilerek üçüncü ÇED olarak karşılarına çıktığını belirten Tuncaelli, şunları söyledi:
“Yine çimentocu firma ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı iş birliği halinde yasaları hiçe sayarak yeni bir tertip peşindeler. Ortaklaşa suç işlemeye devam ediyorlar. Çimentocu firma inşaata başladığı 2022 yılından bu yana yıkım projesine karşı çıkanları karalamaya, haklarında yalan yanlış iddialarda bulanmaya devam ediyor. Bazı şüpheli sosyal medya hesapları ve gazeteler üzerinden bu kötülük, sistemli hale getirilmiştir.”
Büyükşehir Belediye Meclisi’nin, entegre çimento fabrikası amaçlı 1/5000 ölçekli imar planlarını iptal ederek halka karşı tarihi sorumluluğunu yerine getirdiğini söyleyen Tuncaelli, “Başta Ahmet Aras olmak üzere bütün Meclis üyelerimizi alkışlıyoruz” dedi.
Menteşe Belediye Meclisi tarafından 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planları’nın da iptal edilmesi gerektiğine dikkat çeken Tuncaelli,
“Üç tarafı kapalı ormanlık alanın ortasına, tescilli zeytinliklerin dibine, tarımsal sulama amaçlı baraj ve göletin arasında, tarımla geçinen köylerimizin içine çimento fabrikası ve hammadde ocakları kuramazsınız. Tozuyla, dumanıyla, maden ocaklarıyla birinci sınıf bir kirletici böyle bir tesisin bahsi geçen alana kurulamayacağı mahkeme kararlarıyla sabittir. Bu girişimi durdurmaya çalışanlar değil, çimentocular suç işlemektedir.”
NE OLMUŞTU?
Muğla’da Deştin ve Bayır mahallelerinden kurulmak istenen “Entegre Çimento Fabrikası ve Hammadde Ocakları” projesine verilen “Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) olumlu” kararının iptalinin ardından, farklı bir şirket ile yeniden başvuru yapılması ve yeniden ÇED olumlu kararının verilmesi üzerine karara itiraz edilmiş ve hukuki süreç başlatılmıştı. Açılan davalar süre aşımından reddedilmiş fakat Danıştay tarafından karar bozularak hukuki süreç devam ettirilmişti.
27 Ocak 2022 tarihinde açılan davada, mahkeme heyeti bilirkişi keşfinin yapılmasına karar vermiş, 23 Şubat 2023 tarihinde bilirkişi keşfi yapılmıştı.
Keşfi sonrasında heyetin raporu teslim etmesi için verilen bir aylık süre, bilirkişi heyetinin talebi üzerine 60 gün uzatılmıştı. Böylece keşif tarihinden itibaren raporun sunulması için verilen toplam süre 90 gün olmuştu.
Ek süre kararının ardından Deştin Çevre Platformu, Muğla Çevre Platformu (MUÇEP) Menteşe Meclisi ve Bayır Çevre Komitesi bir açıklama yapmış, firma sahiplerinin proje inşaatını devam ettirdiğine vurgu yaparak, ÇED olumlu kararının yürütmesinin durdurulmadan verilen ek süre kararını eleştirmişti.
25 Mart 2023 tarihinde proje sahasında inceleme gezisi yapan uzmanlar ise projenin hayata geçirilmesi durumunda çevreye geri döndürülemez zarar verileceğini dile getirmişti.
3 Nisan 2023 tarihinde, çimento fabrikasının tamamlanmasında önemli aşamalarından olan klinker fırınını taşıyan kamyonların inşaat alanına götürülmek istenmesi üzerine, köylüler kamyonların geçişine engel olmuş ve Bayır Caddesi girişinde çadır nöbetine başlamışlardı.
4 Mayıs 2023 çimento fabrikasına verilen Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) olumlu kararına karşı açılan davada, 23 Şubat 2023 tarihinde gerçekleştirilen bilirkişi keşfinin raporu mahkemeye sunuldu. Bilirkişi heyeti değerlendirilen her alanda projenin yapılmasının uygun olmadığını söyledi.
Mahkeme bilirkişi kararına rağmen ÇED olumlu kararının yürütmesini durdurmamış ve inşaat çalışmaları devam etmişti. Bu süreçte şirket, birinci ÇED ile saptanan eksiklerin giderilip giderilmediğine dair ek bilirkişi raporu istemiş ve Mahkeme iki hafta ek süre verdiğini açıklamıştı.
Bilirkişilerin projeye olumsuz görüş vermesine rağmen mahkemenin hala yürütmeyi durdurma kararı vermemesine karşı ise yurttaşlar 13 Temmuz 2023 tarihinde Muğla İdare ve Vergi Mahkemeleri önünde “Deştin için adalet” nöbetine başladı.
ÇED olumlu kararına karşı açılan davada ise Muğla 2. İdare Mahkemesi 7 Eylül 2023 tarihinde iptal kararı vermişti.
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, (TMMOB) Mimarlar Odası Muğla Şubesi, projeye verilen ruhsatların iptal edilmesi için 13 Eylül 2023 tarihinde Menteşe Belediyesi’ne yazı göndermişti.
18 Eylül 2023‘te Menteşe Belediyesi’nden yapılan açıklamada, projeye verilen yapı ruhsatlarının da iptal edildiği duyurulmuştu.
Danıştay 4. Dairesi, 11 Ocak 2024’te ÇED olumlu kararının iptali geçerli olduğuna kesin olarak, oybirliğiyle karar vermişti.
Bu gelişmeler yaşanırken yurttaşlar bir yandan da ‘Sanayi Alanı’ ve entegre çimento fabrikası kullanılmasına izin veren imar planlarının iptali içinde adımlar atmıştı. 1/1000 ölçekli Uygulama İmar Planlarının Menteşe Belediye Meclisi, 1/5000 ve 1/25.000 ölçekli Nazım İmar Planlarının ise Muğla Büyükşehir Belediye Meclisi tarafından iptal edilmesini talep etmişti. Taleplerini dile getirmek amacıyla 3 Ekim 2023 tarihinde Menteşe Belediyesi Ekim Ayı Meclis Toplantısı’na katılmışlardı.
Toplantıda planların 1/100.000’likten başlayarak iptal edileceği, tam tersinin yasal olmadığı söylenerek, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan görüş alınmasına kararı verilmişti.
Yurttaşlar, 12 Ekim 2023 tarihinde Türkan Saylan Çağdaş Yaşam Merkezi’nde yapılan Büyükşehir Belediyesi Ekim Ayı Meclis Toplantısı’na katılarak 1/5000 ölçekli imar planının iptalini talep ettirmek isteseler de talepleri mecliste gündeme alınmamıştı.
Bunun üzerine yurttaşlar, 4 Ocak 2024’te Tekağaç mevkisinde kurulmak istenen entegre çimento fabrikasının arazisindeki ‘Sanayi Alanı‘ kararının kaldırılması için Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü’ne dilekçe vermişti. Mart 2024’te ise bu kararın iptali için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na dava açmıştı.
31 Mart yerel seçimlerinde Osman Gürün yerine Muğla Büyükşehir Belediyesi Başkanı seçilen Ahmet Aras, 12 Eylül 2024 tarihli Belediye Meclisi’nde konuyu gündeme almıştı. Aras, “Planlara dayanak olan ÇED kararı iptal. Menteşe Belediyesi ruhsatları iptal etti. Planların iptali sizler tarafından talep edildi. Ancak planların iptalini engelleyen bir mahkeme kararı var. Yani Meclis’in yetkisinde değil, şu anda planları iptal etme” şeklinde konuşmuştu.
Yurttaşlar bu süreçte imar kararlarının iptali için açtığı davaların kararını bekliyordu. Fakat yurttaşlar Büyükşehir Belediyesi Aralık Ayı Meclis Toplantısı’ndan bir gün önce, 11 Aralık 2024’te usul olmamasına rağmen İDK kararının davanın delili haline getirerek imar planı iptal davasının red edildiğini öğrendi.
9 Ocak gerçekleştirilen ve Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Aras’ın bir kez daha katılmadığı Muğla Büyükşehir Belediyesi Ocak Ayı Olağan Meclis Toplantısı’na katılan yurttaşlar imar planlarını iptalini talep etmişlerdi.
