CHP Muğla Milletvekili Gizem Özcan, Muğla’nın Köyceğiz ilçesindeki Akköprü Hidroelektrik Santrali’nin (HES) özelleştirilmesini Meclis gündemine taşıdı. Özcan, “Akköprü HES’e ilişkin özelleştirme kararına dair teknik, ekonomik ve çevresel fizibilite raporları, değerleme çalışmaları ve etki analizleri kamuoyuna açık mıdır?” diye sordu.
Muğla’nın Köyceğiz ilçesinde, Dalaman Çayı üzerinde yer alan Akköprü Hidroelektrik Santrali’nin (HES) “işletme hakkı devri” yöntemiyle özelleştirileceği, 10 Mayıs 2025 tarihli Resmî Gazete’de duyuruldu. 2012 yılından bu yana faaliyette olan santral, 393 milyon metreküp su kapasitesine, 115 megavat kurulu güce ve yıllık 343 gigavat-saat elektrik üretim kapasitesine sahip olduğu bildirildi.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Muğla Milletvekili Gizem Özcan; Hazine ve Maliye Bakanlığı Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) tarafından Elektrik Üretim A.Ş’ye ait Akköprü Hidroelektrik Santrali (HES) ile santral tarafından kullanılan taşınmazları bir bütün halinde “İşletme Hakkının Verilmesi” yöntemiyle özelleştirilecek olmasını Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) gündemine taşıdı.
Özcan, stratejik ve kamusal açıdan yaşamsal öneme sahip bir altyapı yatırımının, özel çıkarlar uğruna elden çıkarılmak yerine, kamusal denetim altında, şeffaf ve halkın yararına hizmet üretecek şekilde yönetilmesi gerektiğini vurguladı. Alınan kararda Muğla Büyükşehir Belediyesi ve Köyceğiz Belediyesi’nin itirazlarının hesaba katılmadığını söyledi.
Akköprü HES’in enerji üretimi açısından değil aynı zamanda tarımsal sulama, taşkın kontrolü ve ekosistem dengesi bakımından önemli bir kamu yatırımı olduğunu vurgulayan Özcan, şunları söyledi:
“Söz konusu santral, Dalaman Çayı havzasındaki tarımsal üretimi doğrudan etkileyen su rejiminin düzenlenmesinde merkezi bir rol oynamaktadır. Bu nedenle, stratejik ve kamusal açıdan yaşamsal öneme sahip bir altyapı tesisinin özelleştirilmesi; kamu denetiminin zayıflamasına, çevresel sürdürülebilirliğin riske atılmasına ve kamu kaynaklarının piyasa mantığına terk edilmesine yol açabilecektir.”
Özcan, enerji üretiminin özel sektöre devrinin kamu yararına aykırı olduğunu ve bölgede yaşayan yurttaşların yaşam kalitesi üzerinde olumsuz etkiler yaratacağını ifade etti. Muğla Büyükşehir Belediyesi ve Köyceğiz Belediyesi’nin Akköprü HES’in kamusal olarak işletilmesi için her türlü çaba içinde olacağını da vurguladı.
Özcan; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’a yanıtlaması istemiyle şu soruları yöneltti:
1- Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) mülkiyetinde bulunan Akköprü HES ve santralin kullanımındaki taşınmazların özelleştirme kapsam ve programına alınmasının hukuki, ekonomik ve stratejik gerekçeleri nelerdir? Bu kararın kamu yararına uygunluğu hususunda yapılmış bir etki analizi mevcut mudur?
2- 2012 yılında hizmete giren, teknolojik olarak güncel ve yüksek üretkenliğe sahip bir tesisin özelleştirilmesinin; kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanımı ile stratejik altyapıların kamusal denetimi üzerindeki muhtemel etkileri değerlendirilmiş midir? Bu kapsamda hazırlanan bir analiz raporu kamuoyu ile paylaşılacak mıdır?
3- Akköprü HES’e ilişkin özelleştirme kararına dair teknik, ekonomik ve çevresel fizibilite raporları, değerleme çalışmaları ve etki analizleri kamuoyuna açık mıdır? Bu belgelerin kamu denetimi ve şeffaflık ilkeleri çerçevesinde erişime açılması planlanmakta mıdır?
4- Akköprü HES’in özelleştirilmesi hâlinde, santralden elde edilen gelirlerin kamuya sağladığı fayda ile özel sektöre devredildikten sonra beklenen fayda arasında bir karşılaştırma yapılmış mıdır? Yapıldıysa bu karşılaştırmanın sonuçları kamuoyuyla paylaşılmış mıdır?
5- Akköprü HES’in özelleştirme süreci planlanırken, Muğla Büyükşehir Belediyesi, Köyceğiz Belediyesi, sulama birlikleri, ilgili meslek odaları, bölge halkı ve sivil toplum kuruluşlarının görüşleri alınmış mıdır? Alınmadıysa gerekçesi nedir?
6- Bölge halkının yaşam hakkını, çevresel sürdürülebilirliği ve yerel ekonomiyi doğrudan etkileyen bu tür karar süreçlerinde halkın katılımı neden sağlanmamıştır?
7- Akköprü HES’in özelleştirilmesinden sonra, işletmeci şirketin çevre koruma yükümlülüklerinin denetimi nasıl ve hangi kurumlar aracılığıyla sağlanacaktır? Enerji üretimi sürecinde Dalaman Çayı ekosistemine yönelik oluşabilecek zararların önlenmesi amacıyla hangi önlemler alınacaktır?
8- Akköprü HES’in stratejik konumu, Dalaman Çayı üzerindeki su rejimi yönetimi ve tarımsal sulama açısından bölgeye sağladığı işlev dikkate alındığında; özelleştirmenin bölgedeki tarımsal üretim, taşkın yönetimi ve çevresel sürdürülebilirlik üzerindeki muhtemel etkileri analiz edilmiş midir?
9- Özelleştirme sonrası Akköprü HES’in üretim kapasitesinde düşüş yaşanması ihtimali değerlendirilmiş midir? Santral için herhangi bir asgari üretim taahhüdü öngörülmekte midir?
10- 4046 sayılı Özelleştirme Kanunu kapsamında bu özelleştirme sürecinde kamu zararı doğmaması adına hangi ön denetim ve kontrol mekanizmaları devreye alınmıştır?
11- Akköprü HES’te hâlihazırda görev yapan personelin özelleştirme sonrası istihdam statüleri ne olacaktır? İş güvenceleri, özlük hakları ve sosyal haklarına ilişkin ne tür düzenlemeler öngörülmektedir?
12- Akköprü HES dışında, 2025 yılı itibarıyla özelleştirme kapsamına alınan başka hangi hidroelektrik santraller bulunmaktadır? Bu tesislerin adları, bulundukları iller ve uygulanacak özelleştirme yöntemleri nelerdir?
