Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Muğla Milletvekili Gizem Özcan, son yıllarda Muğla’da yaşanan orman yangınlarıyla ilgili Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar ve İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’ya yanıtlaması talebiyle soru önergesi sundu. Özcan, “Muğla’daki enerji nakil hatlarının geçtiği ormanlık alanlarda düzenli olarak denetim yapılmakta mıdır?” diye sordu.
CHP Muğla Milletvekili Gizem Özcan, son yıllarda Muğla’da yaşanan orman yangınlarını Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) gündemine taşıdı. Muğla’da artan orman yangınlarının sebepleri arasında enerji nakil hatlarından kaynaklanan orman yangınlarına dikkat çeken Özcan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’a beş, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’ya ise iki soru önergesini yanıtlaması istemiyle 23 Ekim’de Meclis’e sundu.
Özcan, Muğla’da son 10 yıllık dönemde 2 bin 586 adet orman yangını çıktığını, çıkan orman yangınları sonucu yaklaşık 80 bin futbol sahası büyüklüğünde orman alanının kül olduğunu vurguladı.
Muğla’da son 10 yıllık dönemde yangınların yüzde 12’lik bölümünün ihmal ve dikkatsizlikten, yüzde 6’lık bölümünün kasten yakmaktan, yüzde 36′ lık bölümünün yıldırımdan, yüzde 45’ lik bölümünün ise bilinmeyen nedenlerden çıktığını ifade eden Özcan, şu ifadeleri kullandı:
“2023 yılında Muğla Orman Bölge Müdürlüğü’nün sınıflamasına göre ihmal ve dikkatsizlikten çıkan orman yangınlarının yüzde 5’i (yanan orman alanlarının yüzde 0,8’i ) ise enerji nakil hatlarından çıkmıştır. Enerji nakil hatları iki biçimde yangına neden olmaktadır.”
“ENERJİ NAKİL HATLARINDAN ÇIKAN YANGINLARIN İHMAL VE DİKKATSİZLİK BAŞLIĞI ALTINDA SINIFLANDIRILMASI DOĞRU DEĞİLDİR”
Özcan, havanın rüzgârlı olduğu günlerde tellerin rüzgârın etkisi ile birbirine çapması sonucu ya da havanın aşırı sıcak olduğu günlerde aşırı enerji kullanımından trafolarda ve hatlarda ark meydana gelmesi sonucu yangın çıktığını belirtti.
Yangına hassas ormanlarda iletim hatları geçirilmesi gibi yanlış uygulamalar, iletim hatlarının bulunduğu alanlarda ormanın ve ağaçların eksik denetlenmesi ya da hiç denetlenmemesi nedeniyle yangın sayıları artış gösterdiğini söyleyen Özcan, “Ayrıca, başka bir nedenle çıkan yangınlarda da yoğun duman elektrik iletim hatlarında iletken görevi yaptığı için yeni bir yangını tetikleyebilmektedir. Ancak enerji nakil hatlarından çıkan yangınların ihmal ve dikkatsizlik başlığı altında sınıflandırılması doğru değildir” ifadelerini kullandı.
Yangınların, özelleştirilen elektrik dağıtım sistemini alan şirketin, hatların yenilenmesi ve bakımı için yeterli kaynak ayırmaması yönündeki bilinçli tercihinin sonucu olduğunu söyleyen Özcan, “Bu tasarrufun yeterince denetlenmemesinin sorumluğu ise Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı’ndadır” dedi.
Kış döneminde bile sadece Muğla’da kayıtlı nüfusun neredeyse yarısı kadar kayıtsız nüfusun ikamet ettiğini vurgulayan Özcan, “Turizm sezonunda ise nüfus katlanmaktadır. Yaz döneminde, sadece aydınlatma ve soğutma sistemlerine olan ihtiyacın fazlalığı enerji altyapısının yetersizliği, bakımsızlığı nedeniyle başta yangınlar ve diğer başka olumsuzluklara neden olmaktadır.”
Özcan, ayrıca şu ifadeleri kullandı:
“Özellikle tarımsal ve ormanlık alanlardaki enerji hatlarının gerek pano dip temizliği gerekse hatların altındaki ağaçların bakımının yapılması yangınla mücadele için hayatidir. Bu bölgelerin içinden geçen Türkiye Elektrik İletim A.Ş.’a ait ana nakil hatlarında temizlik yapıldığı, ancak Aydem Elektrik Dağıtım Şirketi’ne (ADM) ait dağıtım hatlarında temizlik yapılmadığı için büyük sıkıntılar yaşandığı bilinmektedir.”
Özcan, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan yanıtlaması istemiyle şu soruları yöneltti:
1-Bakanlığınızın, enerji nakil hatları kaynaklı yangınları önlemek açısından yaptığı çalışmalar nelerdir? Bu konuda Tarım ve Orman Bakanlığı nasıl bir koordinasyon içerisinde çalışılmaktadır?
2-İlgili şirket 2008 yılındaki özelleştirmede, kazancının yüzde kaçını altyapıya, bakıma ve onarıma ayırmayı taahhüt etmiştir? Şirket 2008 yılından bugüne kazancının yüzde kaçını altyapıya, bakıma ve onarıma ayırmıştır?
3-Muğla’daki enerji nakil hatlarının geçtiği ormanlık alanlarda düzenli olarak denetim yapılmakta mıdır? Bu denetimlerin sıklığı ve kapsamı nedir? Son 5 yıl içindeki denetimlerinizin tarihi ve sonuçları nelerdir? Bu denetimler sonucunda şirkete herhangi bir yaptırım uygulanmış mıdır? Uygulanmışsa bu yaptırımlar nelerdir?
4-Muğla’da enerji nakil hatları ve trafolarının çevresinde betonlama çalışmalarının yüzde kaçı tamamlanmıştır?
5-17.10.2024 – 21.10.2024 tarihleri arasında Dalaman ve Menteşe ilçelerinde çıkan orman yangınlarına enerji nakil hatlarının sebep olup olmadığına bir bulgunuz var mıdır?
Özcan, İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’ya yanıtlamasıyla istemiyle şu soruları yöneltti:
1-Muğla Valiliği Muğla Orman Yangınları İle Mücadele Komisyonu’nda alınan kararların uygulanıp uygulanmadığını bütün kurumlar nezdinde denetlemiş midir? Denetlemiş ise ne zaman denetlemiştir ve bu denetimlerden çıkan sonuçlar nelerdir?
2-Komisyon kararlarında “A. Yangın Öncesi Alınacak Tedbirler” başlığının altındaki 5. ve 6. Madde, yukarıda izah edildiği üzere, doğrudan enerji nakil hatları ile ilgilidir. Bu kararlar vesilesiyle, şirketin Komisyon kararlarının gereğini yerine getirip getirmediği hususunda herhangi bir denetim yapılmış mıdır? Yapılmış ise ne zaman yapılmıştır ve bu denetimlerden çıkan sonuçlar nelerdir?
