Cumhuriyet Halk Partisi Muğla Milletvekili Süleyman Girgin; orman yangınlarına neden olan, elektrik şirketlerinin sorumluluk alanındaki enerji nakil hatlarının bakımının yapılıp yapılmadığına dair Meclis Araştırması açılmasını istedi ve konuyla ilgili soru önergesi verdi.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Muğla Milletvekili Süleyman Girgin, orman yangınlarının elektrikte özelleştirme politikaları ile olan ilişkisinin açığa çıkarılması ve özel şirketlerin enerji nakil hatları için gereken bakım ve yenileme işlemini yapıp yapmadığının tespit edilmesi için Meclis Araştırması açılmasını istedi.
“ENERJİ NAKİL HATLARININ BAKIMSIZLIĞI ÖNEMLİ BİR YANGIN NEDENİDİR”
Girgin açıklamasında 1980 sonrasında hayata geçirilen özelleştirme politikalarının sosyal, ekonomik ve politik sonuçları olduğu gibi çevresel sonuçları da olduğunu ifade etti ve şunları söyledi: “Bu çevresel sonuçların en vahimlerinden biri, elektrikteki özelleştirmelerin yangına sebebiyet verecek sonuçlar üretmesidir.
Enerji nakil hatlarının bakımsızlığı önemli bir yangın nedenidir. Tarım Orman İş Sendikasının yaptığı açıklamaya göre, iktidarın koruması altında olan enerji şirketlerinin ‘maliyeti yüksek’ gerekçesi ile enerji hatlarına bakım yapmadığı, yangınların büyük çoğunluğunun enerji nakil hatlarından çıktığı ifade edilmekte ve sözleşmeye göre yangına neden olan şirketlerin büyük tazminat ödemesi gerektiği söylenmektedir.”
“NAKİL HATLARINDAKİ İHMALLER VE BAKIMSIZLIK YANGINA NEDEN OLURSA ENERJİ ŞİRKETLERİNİ ÇOK CİDDİ CEZA VE TAZMİNATLAR BEKLİYOR”
Hatların şiddetli rüzgarlarda koparak ya da birbirine değerek kıvılcımlar oluşturduğuna dikkat çeken Girgin, “Hatların altındaki orman örtüsünün de maliyet gerekçesi ile temizlenmediği iddia ediliyor. Oysa Orman Genel Müdürlüğü ile enerji şirketlerinin yaptığı sözleşmelerde ‘bakım şartı’ açıkça yer alıyor. Bu bakımların yıllık ve mevsimsel olarak (kışlık ve yazlık) düzenli olarak yapılması şirketlerin sorumluluğundadır. Orman Genel Müdürlüğü (OGM) şirketleri denetlemek ve uyarmakla yükümlüdür. Nakil hatlarındaki ihmaller ve bakımsızlık yangına neden olursa enerji şirketlerini çok ciddi ceza ve tazminatlar bekliyor” dedi.
“ORMANLARIN İÇİNDEN GEÇEN HATLARININ BAKIMLARININ DÜZENLİ YAPILMASI YANGINLARIN ÖNLENMESİNDE YAŞAMSAL ÖNEM ARZ ETMEKTEDİR”
Girgin Muğla’daki elektrik dağıtım ve perakende satışına ilişkin işlerin 15 Ağustos 2008 tarihinde özelleştiğini hatırlatarak, geçtiğimiz yıl ve bu yıl Muğla’da yaşanan orman yangınlarının önemli sebeplerinden birinin enerji nakil hatları olduğunu ifade etti. Girgin, “Muğla ilinde 1020 km. 170 kV ve 206 km. 400 kV Enerji İletim Hattı bulunmaktadır. Bu hatlar havai hatlardır. Bu hatların yerleşim yerlerindeki kısmının yer altına alınması, orman alanında kalan kısmının ise bakımlarının yıllık ve mevsimsel olarak düzenli yapılması ve bu bakımların denetlenmesi gerekmektedir.
Yerleşim yerlerinden geçen elektrik dağıtım hatlarının yeraltına alınması, ormanların içinden geçen yüksek gerilim hatlarının bakımlarının düzenli şekilde yapılması yangınların önlenmesi açısından yaşamsal önem arz etmektedir” ifadelerini kullandı.
“ÖZEL ŞİRKETLERİN ENERJİ NAKİL HATLARI İÇİN GEREKEN BAKIM VE YENİLEME İŞLEMİNİ YAPIP YAPMADIĞI KONUSUNDA MECLİS ARAŞTIRMASI AÇILMALIDIR”
Datça’da 13 Temmuz 2022 tarihinde başlayan ve 14 Temmuz’da kontrol altına alınan yangının, Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci tarafından yapılan açıklamaya göre bir elektrik trafosundan çıktığına dikkat çeken Girgin “Datça, Marmaris ve geçen yıl Muğla genelinde çıkan yangınların ve Türkiye genelindeki yangınların elektrikte özelleştirme politikaları ile olan ilişkisinin açığa çıkarılması, özel şirketlerin enerji nakil hatları için gereken bakım ve yenileme işlemini yapıp yapmadığının ve bu konuda kamunun yeterli denetim yapıp yapmadığının tespiti konusunda Meclis Araştırması açılmalıdır” dedi.
GİRGİN, FATİH DÖNMEZ’İN YANITLAMASI İSTEMİYLE SORU ÖNERGESİ DE VERDİ
Girgin ayrıca, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’in yazılı olarak yanıtlaması istemiyle bir de soru önergesi vererek; elektrik dağıtım şirketlerinin sorumluluk alanında enerji nakil hatları nedeniyle kaç orman yangını çıktığını, bu yangınlara ilişkin soruşturmalar sonucunda hangi yaptırım kararları alındığını, bu kararların kamuoyu ile paylaşılıp paylaşılmadığını ve hatların yıllık ve mevsimlik bakımlarının zamanında yapılıp yapılmadığını sordu.
Girgin’in verdiği soru önergesi şu şekilde:
“Muğla Datça’da 13 Temmuz’da başlayan ve 14 Temmuz’da kontrol altına alınan yangın, Tarım ve Orman Bakanı Vahit KIRISCI tarafından yapılan açıklamaya göre bir elektrik trafosundan çıkmıştır.
Orman Genel Müdürlüğü 2021 Yıl Faaliyet Raporunda, iklim değişikliklerinin orman yangınlarını artışına etkisinin olduğu, ormanlarımızın büyük bir bölümünün yangın tehdidi altında olduğu, toplam ormanlık alanlarımızın yüzde 60’inin birinci ve ikinci derece yangına hassas alanlar olduğu ifade edilmiştir.
İklim krizi artık kaçınılmaz bir gerçekliktir, Muğla iklim krizinden en çok etkilenen bölgeler arasındadır. Bu gerçeği dikkate alarak, geleceğimiz olan ormanları koruma adına, orman yangın risklerini en aza indirmek için acil önlemlerin alınması zorunludur.
Dolayısıyla yerleşim yerlerinden geçen elektrik dağıtım hatlarının yeraltına alınması, ormanların içinden geçen yüksek gerilim hatlarının bakımlarının düzenli şekilde yapılması yaşamsal önem arz etmektedir.
Muğla Orman Bölge Müdürlüğü tarafından yapılan açıklamaya göre, geçen yıl Muğla bölgesinde çıkan orman yangınlarının önemli bölümü elektrik hatlarından kaynaklanmıştır.
Tarım Orman Sendikasının yaptığı açıklamaya göre de yangınların büyük çoğunluğunun enerji nakil hatlarından çıktığı ifade edilmekte ve sözleşmeye göre yangına neden olan şirketlerin büyük tazminat ödemesi gerektiği söylenmektedir.
Bu bağlamda;
1) Muğla genelinde yerleşim yerlerindeki elektrik dağıtım hatlarının ne kadar yeraltına alınmıştır?
2) 2022 yılında Muğla genelinde ne kadar hattın yeraltına alınması planlanmıştır?
3) Altyapısı tamamlanmış yerlerde yaşayan birçok yurttaşın, hatların yeraltına alınması ile ilgili olarak verdikleri dilekçelerine, AYDEM tarafından altyapı çalışmalarının tamamlanmamış olması gerekçe gösterilerek, hatları yeraltına alma isinin yatırım programına alınmadığı bildirilmektedir. Elektrik hatlarının yeraltına alınması konusunda altyapı çalışmalarının tamamlanmış olduğu yerleşim yerleri ile ilgili yerel yönetimlerle koordinasyon sağlanmakta mıdır?
4) Elektrik dağıtım şirketlerinin sorumluluk alanında enerji nakil hatlar nedeniyle kaç orman yangın çıkmıştır?
5) Bu yangınlara ilişkin soruşturmalar sonucunda hangi yaptırım kararlar alınmıştır?
6) Bu kararlar kamuoyu ile paylaşılmış mıdır?
7) Hatların yıllık bakımları zamanında yapılmakta mıdır?
8) Hatların mevsimlik bakımları (kışlık ve yazlık bakımlar) zamanında yapılmakta mıdır?
