Her yıl düzenli olarak Ekim ayında gerçekleştirilen Avrupa Kuş Gözlem Günü etkinlikleri kapsamında, kuş gözlemcileri Fethiye Nif Yaylası’nın da içinde olduğu Türkiye’nin 13 farklı noktasında bir araya gelecek.
Kuşların zorlu göç yolculuklarına ve yaşam alanlarının korunmasına dikkat çekmek için her yıl Ekim ayının ilk haftasında Avrupa Kuş Gözlem Günü etkinlikleri düzenleniyor.
Doğa Derneği, Dünya Kuşları Koruma Kurumu (BirdLife International) ve eKuşBank girişimiyle düzenlenen etkinlikler, 2024 yılında 5-6 Ekim tarihlerinde, Fethiye’nin de içlerinde olduğu Türkiye’nin 13 noktasında gerçekleşecek.
Muğla’nın Fethiye ilçesine bağlı Nif Yaylası’nda 5 Ekim’de saat 08.30 ile 09.00 saatleri arasında bir araya gelecek yurttaşlara Kuş Gözlemci Ali İhsan Emre rehberlik edecek.
Fethiye’deki kuş gözlem etkinliği ise yaklaşık beş kilometrelik bir alanda, üç saat sürecek.
Kuş gözlem etkinliğine katılmak isteyenlerin araziye uygun giysi, bot veya spor ayakkabı giymesi; yanlarında dürbün, “Türkiye’nin Kuşları” kitabı, varsa fotoğraf makinası, sırt çantası, su ve kullanılıyorsa ilaçlarını getirmeleri bekleniyor.
Fethiye Nif Yaylası kuş gözlemi etkinliğine katılmak isteyenlerin Fethiye Kent Konseyi Ekoloji Meclisi ile Kuş ve Doğa Gözlem Kulübü üyesi Deren Karasu ile şu irtribat numarasından iletişime geçmesi gerekiyor: 05054761606
KUŞ GÖZLEMİ ETKİNLİKLERİ HANGİ ŞEHİRLERDE GERÇEKLEŞECEK?
Avrupa Kuş Gözlem Günü etkinlikleri kapsamında kuş gözleminin gerçekleşeceği noktalar ve kuş gözlemine katılmak isteyenlerin iletişime geçebileceği irtibat numaraları şu şekilde:
1- Ankara (Dodurga Mahallesi)
İletişim: Kuzey Işık
Telefon: 0546 415 1579
E-posta: kuzey.isik1748@gmail.com
2- Ankara (Eymir Gölü)
İletişim: Elif Çoban
Telefon: 0534 010 2025
E-posta: elifcoban822@gmail.com
3- Çanakkale
İletişim: Egecan Debreli
Telefon: 0530 266 8638
4- Denizli
İletişim: Süleyman Gün
Telefon: 0544 264 7136
5- Gaziantep
İletişim: Zeynep Boyraz
Telefon: 0505 940 1940
6- Birecik
İletişim: Mustafa Çulcuoğlu
Telefon: 0536 718 5913
7- İzmir (Alaçatı)
İletişim: Sezai Göksu
Telefon: 0532 235 2742
E-posta: sezaigoksu@gmail.com
8- İzmir (Çakalburnu Lagünü ve Ege Üniversitesi)
İletişim: Melis Özerbil
Telefon: 0553 316 3473
9- Kırklareli
İletişim: Evren Anıl Yıldız
Telefon: 0541 272 9223
Dürbün ya da fotoğraf makinası gereklidir.
10- Muğla (Fethiye)
İletişim: Deren Karasu
Telefon: 0505 476 1606
E-posta: dereneraydin@gmail.com
Dürbün ya da fotoğraf makinası gereklidir.
11- Manisa
İletişim: Güner Erkanlı
Telefon: 0533 968 9220
E-posta: gunererkanli@gmail.com
12- Konya
İletişim: Bayram Çini
Telefon: 0542 676 3468
13- Aksaray (Altınkaya Tuz Gölü Mevkii)
5 Ekim 2024, 07.00
İletişim: Emel Çakmak
E-posta: emelkunduz@gmail.com
KUŞ GÖZLEMİ NEDİR, KUŞ GÖZLEMİ YAPAMK İÇİN NELERE İHTİYAÇ VARDI?
Kuş gözlemi, doğada kuşların doğal ortamlarında gözlemlenmesi ve tanımlanması etkinliğidir. Bu aktivite, genellikle doğa severler, bilim insanları ve kuş gözlemcileri tarafından gerçekleştirilir. Kuş gözlemi, kuşların türlerini tanımayı, yaşam alanlarını incelemeyi ve davranışlarını gözlemlemeyi amaçlar. Ayrıca, kuş gözlemi, doğa koruma çalışmalarında yer sahibidir çünkü kuş popülasyonları, ekosistem sağlığı hakkında ipuçları verebilir.
Kuş gözlemi için gerekli ekipmanlar ise başlangıç olarak bir dürbün, not defteri ve rehber kitaptır.
Doğa Derneği tarafında hazırlanan rehberde gerekli ekipmanlar ve kuş gözlemi sırasındaki davranışların nasıl olması gerektiği şu şeklide açıklanıyor:
“Dürbün: Bir dürbünü kullanmadan önce dürbününüzün açıklığını gözleriniz arasındaki mesafeye göre ayarlamanız gerekir. Gözleme çıktığınızda öncelikle göz merceklerini, gözünüzün görüşünü dengelemek üzere ayrı ayrı ayarlamanız sizlere kolaylık sağlayacaktır. Bunun için, sağ merceği, elinizle kapatıp, yalnızca sol gözünüzle sol mercekten bakarak ortadaki netlik ayarı ile, biraz uzakta olan, belirgin bir nesneye odaklanabilirsiniz. Ardından aynı ayarlamaları sağ mercek içinde yapmanız; dürbünü görüşünüz için doğru biçimde ayarlamanıza olanak sağlayacaktır. Merceklerin kenarındaki işaretlere bakarak bu kurguyu, daha sonra çıkacağınız gözlemler için not edebilirsiniz; çünkü belirlediğiniz kurgu sizin gözünüze uygun olandır.
Kuş gözlemcilerinin bir kısmı gözlük takmaktadır. Gözlük kullanan kuş gözlemciler için bir çok dürbünde göz desteği denilen bölüm bulunur. Göz destekleri kauçuktan katlanabilir olan dürbünlerden seçmek size fayda sağlayacaktır. Kimi gözlemciler göz destekleri kullanıldığında görüş açısının kısmen daralmasından dolayı dürbünlerini kullanırken gözlüklerini çıkarmayı tercih edebilir. Bu durumlarda dürbünü kullanabilmek üzere gözlükleri takmak ya da çıkarmak için geçen anlık sürede kuşları gözden kaybetmek olasıdır. Mümkünse, dirseklerinizi, çömelmişseniz dizlerinizi göğsünüze yakın tutarak, önünüzde dayanak alabileceğiniz herhangi bir şey varsa dirseklerinizi buraya koyarak ya da dürbünü sağlam bir yüzeye yerleştirerek dürbün için destek oluşturabilirsiniz. Bu sayede dürbününüzün titremesini bir ölçüde azaltmış olursunuz. Bir kuşa bakmaya çalışırken, dürbün ile bakmadan önce, yakınındaki belirgin noktalara çıplak gözle bakmanız sizin yararınıza olacaktır. Dürbün ile kuşları görebilmek, gözlem yaptıkça gelişir. Tecrübeli gözlemcilerden de bu konuda yardım isteyebilirsiniz.
Rehber kitap: Kuşları, elbette en iyi doğrudan kendi gözlerimizle görerek öğrenebiliriz. Ancak öğrenmenizi kolaylaştırmak için bir rehber kitap, size kolaylık sağlayacaktır. Rehber kitaplar arazide gördüğümüz kuşları anlık olarak doğrulama fırsatı sağlar. Özellikle tanımlamada birbiriyle karıştırabilecek türler konusunda açıklayıcı bilgiler içeren bir rehber kitap, tüm kuş gözlemcileri için güzel bir referans kaynağıdır. Bunun yanında belli kuş grupları konusunda daha detaylı bilgilere sahip olmak isteyen kuş gözlemcileri istedikleri kuş gruplarına özel, daha detaylı rehber kitapları yine yabancı dillerde ve ya internet üzerinden bulabilirler. Rehber kitaplar konusunda daha detaylı bilgi için Doğa Derneği’ne ya da yakınınızdaki bir kuş gözlem topluluğuna danışabilirsiniz.
Not defteri veya e-KuşBank: Kuş gözlemciler arasında not defteri genellikle az tercih edilen bir gereçtir. Ancak, bir not defterinin gözlemlerde sırasında yanımızda bulunması kolaylık sağlamaktadır. Not defteri tutmanın birkaç nedeni vardır. Bunların arasında gittiğimiz bölgeleri hatırlamak, gözlem gününü bize hatırlatacak detayları kaydetmek gibi nedenler varsa da bunlar arasında en önemlisi gördüğümüz kuşları kaydetmek ve bu kayıtları hem kendi arşivimiz için saklamak hem de diğer gözlemcilerle paylaşmaktır. Bir gözlem sırasında not defterimize öncelikle gözlem yeri, tarih, saat, katılımcılar gibi ayrıntıları yazarız. Ardından gezi boyunca görülen türleri ve her bir türe ait sayıları not ederiz. İlk kez gördüğümüz bir kuşu ya da duyduğumuz bir sesi yine defterimize detaylı bir şekilde yazabiliriz. Bu bize, hem öğrenme aşamasında yardımcı olur hem de tanımlayamadığımız kuşları diğer gözlemcilere anlatmada kolaylık sağlar. Gözlem sırasında kuşların çeşitli davranışlarına yönelik bilgiler edinilebiliyorsa (örneğin üreme davranışı, yuva malzemesi taşıması, vb.) bunlar da not defterine kaydedilebilir.
eKuşBank: Dünyada ortak bir veri tabanı olan eKuşBank’a, yaptığınız gözlemleri kaydederek kuş koruma çalışmalarına destek olabilirsiniz. Bilgisayarınız ile siteye gidebileceğiniz gibi, telefonunuza da uygulama olarak indirerek doğrudan internete kayıt girmenin kolaylığını yaşayabilirsiniz. Siteye gitmek için;www.ekusbank.org
Davranış: Kuş gözlem sırasında nasıl davranmalıyız, nelere dikkat etmeliyiz? Bu sorunun cevabını aslında ikiye ayırabiliriz. Kuşları ve doğayı rahatsız etmemek için yapılmaması gerekenler ve kuşları en iyi şekilde gözlemleyebilmek için yapılması gerekenler. Kuş gözlemci:
- Her şeyden önce kuşların hakkına saygı gösterir,
- Önemli Kuş Alanlarının (ÖKA) ve habitatlarının korunmasına yardımcı olur,
- Kuşları strese sokacak ve tehlikeye atacak tüm etkinliklerden kaçınır,
- Kuşları kendine çekecek yöntemleri kullanmaz (ses, kaset, vb.),
- Üreme kolonilerinden, toplu geceleme alanları gibi hassas alanlardan uzak durup ve diğer gözlemcilerin de bu alanlara girmemesi için uyarıda bulunur,
- Nadir ve nesli tehlike altındaki kuşların üreme yerlerini bulduğunda herkese duyurmayıp, bu konudaki tedbirleri aldıktan sonra ilgili kişi ve kurumları bilgilendirir,
- Doğal yaşam örtüsüne zarar vermemek için yollardan ve patikalardan olabildiğince ayrılmaz,
- Diğer canlılara rahatsızlık vermez, onlara saygı göstermeyi ilke edinir (çiçek ya da böcek toplamamak, vb.),
- Grupça yapılan gözlemlerde diğer kuş gözlemcilerin haklarına saygı gösterir,
- Grupça yapılan gözlemlerde sessizlik ilkesini bozmaz ve doğayı olabildiğince az rahatsız eder. Rahatsızlık veren diğer gözlemcileri uyarır ve kuş gözlem prensipleri hakkında bilgi verir.
- Yeni kuş gözlemcilerle bilgilerini paylaşır, iyiliğe dayalı ilişkileri çoğaltarak gözlem yapmaya çalışır.
Konuşma: Arazide olabildiğince sessiz olun; bu hem dikkatinizi kuşlara vermenizi sağlar hem de onları rahatsız etmez.
Kuşlara yaklaşma: Kuşlara doğru ilerlerken dikkatli olun, ani hareketler yapmayıp, gereğinden fazla yaklaşmayın. Bu onları korkutacak ve kaçmalarına neden olacaktır. Kuşlar tarafından kolayca görülebilecek bir yerdeyseniz ani hareketler yapmaktan kaçının; yürürken aniden durmayın. Bu onların ürkmesine neden olabilir.”
Yazının tamamını okumak için buraya tıklayın.
