Muğla’nın Milas ilçesine bağlı Akbelen Ormanı’nı Yeniköy Kemerköy Elektrik Üretim ve Ticaret Anonim Şirketi’ne (YK Enerji) karşı korumak için iki yıl önce başlayan çadırlı nöbetin yıldönümünde yaşam savunucuları bir araya geldi.
Muğla’nın Milas ilçesine bağlı İkizköy’deki Akbelen Ormanı’nın, YK Enerji tarafından kömür madeni için kesilmesine karşı mücadele eden köylüler, başlattıkları çadırlı nöbetin ikinci yılı dolayısıyla bugün (16 Temmuz 2023) bir araya geldi.
İkizköy Çevre Komitesi’nin ve Muğla Çevre Platformu’nun (MUÇEP) yaptığı çağrıya yanıt veren yurttaşlar, sabah saatlerinde itibaren Akbelen ormanı çadırlı nöbet alanına gelmeye başladı.
Akbelen’in komşusu Karacahisar ve Karadam Köyü’nden yurttaşlar ise konvoy oluşturarak nöbet alanına geldi.
Muğla’nın ve Türkiye’nin farklı bölgelerinde yaşam alanları için mücadele eden yurttaşlar, “Akbelen Ormanı’nı vermeyeceğiz”, “Deştin çayı özgür akacak”, “Dinamitçi şirket Marmaris’i terk et”, “Akbelen nefessiz kalmayacak”, “Ekmeğin üstüne enerji olmaz” sloganlarını attı.
“AKBELEN’İ DE, DEŞTİN’İ DE, MARMARİS’İ DE, MUĞLA’YI DA, VATANIMIZI DA BU AÇ GÖZLÜ ŞİRKETLERE VERMEYECEĞİZ”
Saat 13.00’te ise herkesin katılımıyla forum düzenlendi. İlk olarak söz alan Karadam Karacahisar Mahalleleri Doğayı Doğal Hayatı Koruma Güzelleştirme ve Dayanışma Derneği (KARDOK) Başkanı Nejla Işık yanlarında olan herkese teşekkür etti ve “İyi ki varsınız diyorum ve Akbelen’i de, Deştin’i de, Marmaris’i de, Muğla’yı da, vatanımızı da bu aç gözlü şirketlere vermeyeceğiz” dedi.
İkizköylü Aytaç Yakar’da “Bir ben kalsam bile yine de terk etmeyeceğim burayı” diye konuştu. İkizköylü İlkay Demir ise, köylülerin ürettiği buğdayın, yağın şehirlerde tüketildiğini söyleyerek, “Herkes duysun; toprağını, zeytinini, havasını korusun. Ben toprağımı kimseye feda etmeyeceğim” ifadelerini kullandı.
İkzköyli Tuncer Saraçoğlu ise manifestosu haline gelen metni okuyarak “Biz kim miyiz? Toprağına, ağacına, havasına, suyuna, doğasına sahip çıkan yurtseverleriz ve bu yüzden ağır cezada yargılandık. İdamla yargılasanız ne yazar. Dedik ya biz vatanseveriz” dedi.
İkizköylülerin avukatlarından İsmail Hakkı Atal ise, su kaynaklarını tüketen, sıcak hava dalgalarına neden olan fosil yakıtların neden olduğu durumun, Anayasa’nın üçüncü maddesindeki devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmaya yönelik terörize bir faaliyet olduğunu söyledi. Atal, “Bunlar terörize bir şebeke, terörize bir faaliyet yürütüyorlar” diye konuştu.
Foruma yemek arasının verilmesinin ardından, “Kömürsüz Muğla için” pankartının arkasında fotoğraf veren yurttaşlar, “Akbelen Ormanı’nı vermeyeceğiz” sloganı attı.
Forumda, 170’in üzerinde sivil toplum örgütünün imzacısı olduğu “Akbelen Ormanı’na dokunmayın” bildirisi, Marmaris Kent Konseyi Çevreden Sorumlu Yürütme Kurulu Üyesi Halime Şaman tarafından okundu.
Akbelen Ormanı’nın maden genişletme çalışmalarının hedefinde olduğunu ancak Akbelen’i savunanların da kamuoyunun gündeminde olduğu hatırlatılan bildiride, “Ama aslında yüzyıllardır burada. Ulu kızılçamları, nesli tükenmekte olan karabaşlı ötleğeni ve kandil kökü, Kocaman Çayı, çıntarı, kekiği, koca yemişi, belki bin yıllar öncesine giden tarihi ve kültürü ile… Ve hala kuşaktan kuşağa tarım ve zeytincilik yaparak kendi kendine yeten, hatta kentlileri de besleyen İkizköylüler ile birlikte” denildi.
“ŞİRKET, BU GİRİŞİMİNDE BAŞARILI OLAMAYACAK”
Yürütmeyi durdurma kararının iptalinden bahsedilen bildiride, “Şirket, üçüncü kez yapılan bilirkişi keşfi sonucu ortaya çıkarılan, bilimsellikten uzak bilirkişi raporuna dayanarak Akbelen Ormanı’nı hukuken koruyan yürütmeyi durdurma kararını kaldırtmayı başardı. Ancak ormanı kesmeye yönelik hazırlıklar yapan şirket, bu girişiminde başarılı olamayacak” ifadeleri kullanıldı.
“TÜRKİYE’NİN BU İKİ ESKİ VE KİRLİ SANTRALDE KÖMÜR YAKILARAK ÜRETİLECEK ELEKTRİĞE İHTİYACI YOK”
Akbelen Ormanı’nın ekosistemine herkesin ihtiyacı olduğuna vurgu yapılan bildiride, “Enerji ihtiyacını gerekçe göstererek Akbelen Ormanını yok etmeye çalışan şirket ve şirketin yolunu açan kamu kurumları da çok iyi biliyor ki, ne Muğla’nın, ne Ege Bölgesi’nin, ne de Türkiye’nin bu iki eski ve kirli santralde kömür yakılarak üretilecek elektriğe ihtiyacı yok ama kuşu, tilkisi, oklu kirpisi, otları, çalıları ve mantarları ile 780 dönümlük doğal bir orman ekosistemi olan Akbelen’e, ormanın bize sunduğu oksijene, Akbelen Ormanı’nın altından süzülüp gelen suya, ormanı çevreleyen 45 bin zeytin ağacına, binlerce dönüm verimli tarım arazisine sadece İkizköylülerin değil, hepimizin ihtiyacı var” ifadelerine yer verildi.
“ATMOSFER, KÖMÜRLÜ SANTRALLERDEN BUGÜNE KADAR SALINAN YÜZ MİLYARLARCA TON KARBONDİOKSİTE DOYDU”
“Dünyamızın da nefes almaya ihtiyacı var” denilen bildiride, iklim krizine dikkat çekilerek, “Atmosfer, kömürlü santrallerden bugüne kadar salınan yüz milyarlarca ton karbondioksite doydu. Gezegenin iklim krizine bağlı orman yangınlarına, sellere, dolulara, hortumlara, kuraklığa, susuzluk ve açlığa, salgın hastalıklara, büyük göçlere topyekun teslim olmasına ramak kaldı. Bu nedenle Akbelen Ormanı’nı kömüre vermeyeceğiz” denildi.
AKBELEN ORMANI’NI SAVUNANLARIN TALEPLERİ AKTARILDI
Bildiride talepler şu şekilde sıralandı:
- Akbelen Ormanı’nda kömür madenciliği için verilen izin iptal edilsin.
- Kömür madeni genişletmesi durdurulsun.
- Şirket tarafından köylüye toprağını satması için yapılan baskı engellensin.
- Bu toprakların kadim varlığı ölmez ağaç zeytine yönelik, sökmek, taşımak dahil her tür müdahale durdurulsun.
- Bilime ve hukuka aykırı bilirkişi raporları ile bağımsız olması gereken mahkemelerin baskı altına alınması engellensin.
- Akbelen Ormanı’nı ve yaşamı savunanlara yönelik haksız suçlama ve davalar düşürülsün.”
“KÖMÜRLÜ TERMİK SANTRALLERE İHTİYACIMIZ YOK”
Enerji, toplumun ihtiyaçları doğrultusunda üretilirse termik santrallere ihtiyaç duyulmayacağı belirtilen bildiride, “Artık yeter! Enerjiyi ticari bir mal olarak şirketlerin kârı için değil, toplumun gerçek ihtiyacı için, doğaya saygıyla ve hep birlikte planlayarak üretmeyi başarırsak kömürlü termik santrallere ihtiyacımız yok! Ürettiklerimizi adil paylaşırsak, bugüne kadar kömür işçisi olan emekçilerin de İkizköylünün de, hepimizin de karnı doyar” ifadelerine yer verildi.
“AKBELEN ORMANI’NA DOKUNMAYIN!”
Akbelen Ormanı’nın yaşama saygı duruşu olduğu vurgulanan bildiri, şu ifadeler ile sonlandı: “Akbelen Ormanı; doğası, yaşam alanı ve yaşam hakkı için ayağa kalkan Anadolu köylüsüdür. Yaşamı kendinden ibaret saymayanların ortak kırmızı çizgisidir. Akbelen Ormanı yaşama saygı duruşudur. Gözümüz, kulağımız, kalbimiz, desteğimiz Akbelen Ormanı ve onu savunanlarla! Akbelen Ormanı’na dokunmayın! İzin vermeyeceğiz! Akbelen Ormanı’nı vermeyeceğiz.”
NE OLMUŞTU?
Muğla’nın Milas ilçesinde bağlı İkizköy’de, bölge halkı YK Enerji’nin termik santrallerine yakıt sağlayan linyit madeni sahasını Akbelen Ormanı’na doğru genişletilmesine karşı çıkmıştı. 29 Nisan 2021’de ise İkizköylüler YK Enerji’ye Tarım ve Orman Bakanlığı’nın olur kararına istinaden Orman Genel Müdürlüğü (OGM) tarafından YK Enerji’ye Akbelen’de ağaç kesme izni verilmesine karşı hukuki süreç başlatmıştı.
17 Temmuz 2021’de Orman İşletmesi kesim ekibinin mahkeme kararını beklemeden Akbelen Ormanı’nda 30’a yakın ağaç kesmesine karşın İkizköylüler ormanda 24 saatlik bir nöbete başlamıştı.
8 Ağustos 2021’de şirket yangın sıçrama ihtimali olduğu gerekçesiyle yeniden kesime gelmiş ve 100’ün üzerinde ağaç kesmişti fakat İkizköylüler daha fazla ağacın kesilmesine yeniden engel olmuştu.
Bunun üzerine orman yangınları nedeniyle ormanlara giriş yasağı gerekçe gösterilerek 10 Ağustos gecesi Jandarma ekipleri özel bir mülke ait nöbet alanında, mülk sahibinin izin belgesi olması rağmen, 11 kişiyi sürükleyerek dışarı çıkarmış, Füsun Kayra ve Edibe Demir hakkında kamu görevlisine mukavemet suçundan dava açılmıştı.
Davanın ikinci duruşmasında hazır bulunmasına rağmen İkizköylülerin tanıklarının dinlenmemesi, savunma avukatlarının Jandarmaya gece yarısı baskını emrini kimin verdiğinin araştırılmaması, sanıkların Jandarmanın orantısız güç kullanımı sonucu yaralanmalarını tespit eden adli tıp raporlarının dosyaya getirilmesi gibi taleplerin reddedilmesi üzerine reddi hakim talebinde bulunulmuştu.
Davanın 27 Mart 2023 tarihinde görülen altıncı duruşmasında ise İkizköylülerin avukatları duruşmanın uluslararası arenada takip edildiğini belirtmiş, Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Savunucularının Korunması Özel Raportörü Mary Lawlor’un süreci izleyeceğine dair attığı tweeti mahkeme ile paylaşmıştı.
Akbelen Ormanı’nın kesim izninin iptali için açılan davada ise mahkeme tarafından atanan bilirkişi heyeti 7 Eylül 2021’de bölgede keşif gerçekleştirmişti. Bölgede ilk yapılan keşifte hakimin avukatlara hakaret etmesi nedeniyle avukatlar Arif Ali Cangı, İsmail Hakkı Atal ve Şiar Rişvanoğlu reddi hakim başvurusunda bulunmuştu.
1 Mart 2022’deki ikinci bilirkişi inceleme öncesi Resmi Gazete‘de yayınlanan maden yönetmeliğindeki değişiklikle birlikte tapuda zeytinlik olarak kayıtlı olan alanlarında madencilik faaliyetlerinin önü açılmıştı.
Mayıs 2022’de hazırlanan bilirkişi raporunda madencilik faaliyetlerinin orman ekosistemini tamamen yok edeceği kabul edilmiş ama aynı zamanda bölgedeki tüm kömürün çıkarılabilmesi için Akbelen Ormanı’nın madenciliğe açılması gerektiği de savunulmuştu.
8 Ağustos 2022’de ise üçüncü bilirkişi keşfi yapılmıştı. İkizköylüler 23 Ekim 2022 tarihinde Milas’ta bir yürüyüş ve basın açıklaması gerçekleştirerek, bilirkişilerin üzerindeki baskılara son verilmesini istemişti. Karadam ve Karacahisar Mahalleleri Doğayı ve Doğal Hayatı Koruma Güzelleştirme ve Dayanışma Derneği (KARDOK) Başkanı, İkizköylü Nejla Işık, “Biliyoruz ki vicdanlarının sesiyle yazılmış bilirkişi raporları Akbelen’in kurtuluşu olacak! Akbelen’i koruyacak bilirkişi raporunu umutla bekliyoruz” demişti.
Üçüncü bilirkişi raporu ise Akbelen Ormanı’ndan kömür madencilik yapılabileceğini söylemişti.
